برنامه ریزی شهری
شیوا ولایتی
چکیده
همگام با روند رشد شهرنشینی، سیاست تولید مسکن انبوه و احداث مجتمع های مسکونی در قالب الگوی کوتاه و بلندمرتبه به عنوان یکی از راههای پاسخ به نیاز مسکن در زمانهای مختلف، مشابه با سایر نقاط کشور، در شهر تبریز به مرحله اجرا درآمد. اما معماری مجتمعهای مسکونی یکی از مسایل حائز اهمیت دربرنامهریزی شهری است. چرا که شکلگیری ابعاد مختلف ...
بیشتر
همگام با روند رشد شهرنشینی، سیاست تولید مسکن انبوه و احداث مجتمع های مسکونی در قالب الگوی کوتاه و بلندمرتبه به عنوان یکی از راههای پاسخ به نیاز مسکن در زمانهای مختلف، مشابه با سایر نقاط کشور، در شهر تبریز به مرحله اجرا درآمد. اما معماری مجتمعهای مسکونی یکی از مسایل حائز اهمیت دربرنامهریزی شهری است. چرا که شکلگیری ابعاد مختلف آن بازتاب و برآیند شرایط گوناگون است. از دیدگاه برنامهریزی شهری شناخت این عوامل و نقش آنها اهمیت بالایی داشته و ضمن اینکه از اولویتهای مطالعاتی در حوزه برنامهریزی شهری محسوب میشود در سیاستگذاری درست جهت توسعه شهرهای مطلوب و پایدار نیز موثر میباشد. در این مقاله ضمن مشخص نمودن این عوامل اعم از اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی، سیاسی، شهرسازی و محیطی، از برنامهریزان شهری، شهرسازان و متخصصان معماری خواسته شده است تا اهمیت هریک از ملاحظات مذکور را در شکلگیری ابعاد معماری مجتمعهای مسکونی مشخص نمایند. در ادامه با بکارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، نقش عوامل مذکور در طراحی پلان، نما، سازه و مصالح، مکانیابی، فرم و جهتگیری مجتمعهای مسکونی شهر تبریز رتبهبندی شده است. نتایج حاصل نشان میدهد در بین ابعاد مختلف، عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به مراتب بیشتر از ملاحظات شهرسازی، محیطی و فرهنگی در معماری و ساخت مجتمعهای مسکونی موثر بوده و تا حدودی از سایر ابعاد مسکن غفلت شده است. طوریکه ملاحظات اقتصادی بیشترین وزن را دارد.
برنامه ریزی شهری
ناهیده رضائی؛ فرزین حق پرست؛ رحمت محمدزاده
چکیده
توسعه شهری هنوز هم یکی از موضوعات مهم قرن بیست و یکم است. با این حال بسیاری از شهرهای جهان با مشکل نابرابری دست و پنجه نرم میکنند. برای ساخت محیطهای شهری هوشمند، فراگیر، قابل زندگی و پایدار میباید از تکنولوژی و ابتکار عمل در کنار هم کمک گرفت. مقاله حاضر به بررسی هوشمندسازی بازار سنتی تبریز می پردازد. آنچه که این مطالعه را با اهمیت ...
بیشتر
توسعه شهری هنوز هم یکی از موضوعات مهم قرن بیست و یکم است. با این حال بسیاری از شهرهای جهان با مشکل نابرابری دست و پنجه نرم میکنند. برای ساخت محیطهای شهری هوشمند، فراگیر، قابل زندگی و پایدار میباید از تکنولوژی و ابتکار عمل در کنار هم کمک گرفت. مقاله حاضر به بررسی هوشمندسازی بازار سنتی تبریز می پردازد. آنچه که این مطالعه را با اهمیت می سازد این است که بازار تبریز بهرغم مواجه با مسایل و مشکلات ناشی از عصر مدرن، هنوز بیش از هر عنصر دیگر در سازمان فضایی و کالبدی شهر ایفای نقش می نماید. این تحقیق برای نیل به اهداف از روش های کمی و کیفی بهره برد. در بخش کمّی از ابزار پرسشنامهی با40 نفر از افراد دارای صلاحیت کافی در امر بازار استفاده شد که از طریق روش دلفی تدوین شده بود. در بخش کیفی نیز به روش مصاحبه عمیق و نیمه عمیق اقدام شده و تحلیل دادهها از طریق پدیدارشناسی بوده است. نتایج مطالعات نشان می دهد که در راستای ارتقاء کیفیت و هوشمندسازی بازار تبریز، اصول و معیارهایی چون حکمروایی، ساخت و ساز، فناوری و شهروند هوشمند با داشتن امتیاز متوسط به بالا، اهمیت خاص دارند. از این رو، بسط هوشمندسازی از طریق سیاستها، توسعه زیرساخت های ارتباطی، آموزش لازم، ، گسترش تحقیقات توسعه فناوری و توجه به استارتآپها و شرکتهای دانشبنیان در خصوص تجارت الکترونیک و ... در کنار توسعه کیفی و ارتقای فضاهای فیزیکی و کالبدی و توجه به ارزش های تاریخی بازار می تواند حایز ارزش بیشتری گردد.
برنامه ریزی شهری
آرام خضرلو
چکیده
امنیت کالبدی و دسترسی به خدمات عمومی یکی از مهمترین بارزههای یک محله سکونتی سالم محسوب شده و به ارتقای ایمنی و حس آرامش و نشاط در شهروندان منجر میشود. امینت کالبدی به حفظ جان و مال مردم گرایش داشته و با دسترسی به خدمات عمومی نیازهای روزمره آنان را برآورده میسازد. هدف این تحقیق سنجش تأثیر امنیت کالبدی و دسترسی به خدمات عمومی بر ...
بیشتر
امنیت کالبدی و دسترسی به خدمات عمومی یکی از مهمترین بارزههای یک محله سکونتی سالم محسوب شده و به ارتقای ایمنی و حس آرامش و نشاط در شهروندان منجر میشود. امینت کالبدی به حفظ جان و مال مردم گرایش داشته و با دسترسی به خدمات عمومی نیازهای روزمره آنان را برآورده میسازد. هدف این تحقیق سنجش تأثیر امنیت کالبدی و دسترسی به خدمات عمومی بر ارتقای کیفیت سکونتی شهروندان میباشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و از ابزار پرسشنامه جهت تجزیهوتحلیل اطلاعات استفاده شده است و نمونه مورد مطالعه در تحقیق منطقه 4 شهر ارومیه میباشد. در تحقیق حاضر با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون که برای تمامی متغیرهای شاخصهای امنیت کالبدی و دسترسی به خدمات عمومی در ارتباط با کیفیت سکونتی مثبت و معنادار بدست آمده، میتوان به این نتیجه رسید که با ارتقای شاخص-های امنیت مسکن میتوان به ارتقای کیفیت سکونتی شهروندان کمک کرد، هر چند که این ارتباط چندان هم قوی نباشد. براساس نتایج بدست آمده میزان رضایتمندی عمومی از شاخص امنیت کالبدی در بین ساکنین منطقه 4 در حد پایینی بوده و برابر با 23/2 بودهاست. در این بین رضایتمندی از عمر واحد مسکونی و کیفیت معابر اصلی با 14/2 و 27/1 از همه پایینتر است. میزان رضایتمندی از معیار دسترسی به خدمات شهری به جهت وجود گرههای فعالیتی در این منطقه بالاتر از میانگین و برابر با 04/4 است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
هادی حکیمی؛ رحیم حیدری چیانه؛ سودا بلالکه
چکیده
امروزه سکونتگاههای غیررسمی و نبود امنیت تصرف در آنها توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود جلب کرده است تا آنجا که سازمان اسکان بشر از نبود امنیت تصرف در مساکن غیررسمی به عنوان شاخص محرومیت یاد کرده است. امنیت تصرف یکی از مهمترین مسائلی است که سکونتگاههای غیررسمی با آن مواجه هستند. موضوع تحقیق حاضر، تحلیل نقش امنیت تصرف در کیفیت کالبدی ...
بیشتر
امروزه سکونتگاههای غیررسمی و نبود امنیت تصرف در آنها توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود جلب کرده است تا آنجا که سازمان اسکان بشر از نبود امنیت تصرف در مساکن غیررسمی به عنوان شاخص محرومیت یاد کرده است. امنیت تصرف یکی از مهمترین مسائلی است که سکونتگاههای غیررسمی با آن مواجه هستند. موضوع تحقیق حاضر، تحلیل نقش امنیت تصرف در کیفیت کالبدی مسکن در محله یوسف آباد، یکی از مراکز اسکان غیررسمی کلانشهر تبریز، است که در محدوده منطقه یک شهر تبریز قرار گرفته است. هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان امنیت تصرف ادراکی و رابطه امنیت تصرف ادراکی و کیفیت کالبدی مسکن در محدوده مورد مطالعه میباشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است و در آن از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری در این مطالعه ساکنان محله اسکان غیررسمی یوسف آباد تبریز میباشد که شیوه نمونه گیری احتمالی ساده بوده و برای محاسبه حجم نمونه از فرمول "شارل کوکران" استفاده شده است وحجم نمونه با توجه به این فرمول 373 است و برای تحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSS.25 استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که میزان امنیت تصرف ادراکی در محله مورد مطالعه در سطح پایینی قرار دارد و شاخص احتمال تخلیه در هر لحظه از عوامل اصلی در کاهش امنیت تصرف ادراکی در محله یوسف آباد است و میان امنیت تصرف ادراکی و کیفیت کالبدی مسکن رابطه مثبت و معناداری وجود ندارد.
برنامه ریزی شهری
حسن محمودزاده؛ توکل آقایاری؛ داود حاتمی
چکیده
امروزه با رشد جمعیت سالمند در جامعه، نیاز به محیطهای شهری آرام و سالم، متناسب با نیازهای سالمندان بییش از گذشته احساس میشود. بر اساس رویکرد سازمان بهداشت جهانی، شهرهای دوستدار سالمند شامل آن دسته از فضاهای شهری هستند که توزیع خدمات عمومی در آنها بهگونهای است که حداکثر تناسب را با نیازها و محدودیتهای افراد سالمند دارند. برای ...
بیشتر
امروزه با رشد جمعیت سالمند در جامعه، نیاز به محیطهای شهری آرام و سالم، متناسب با نیازهای سالمندان بییش از گذشته احساس میشود. بر اساس رویکرد سازمان بهداشت جهانی، شهرهای دوستدار سالمند شامل آن دسته از فضاهای شهری هستند که توزیع خدمات عمومی در آنها بهگونهای است که حداکثر تناسب را با نیازها و محدودیتهای افراد سالمند دارند. برای سنجش وضعیت منطقه سه کلانشهر تبریز از منظر شهر دوستدار سالمند از پرسشنامه استاندارد سازمان بهداشت جهانی که در 8 شاخص و 81 گویه تهیه شده؛ استفاده شده است. تحلیلهای آماری در این پژوهش به کمک نرمافزار SPSS نسخه 26 انجام شده.نتایج بررسی و سنجش هشت شاخص دوستدار سالمند در منطقه سوم شهرداری کلانشهر تبریز نشان داد که میانگین شاخص فضاهای بیرونی و ساختمانها 80/2، شاخص حمل و نقل 72/2، مسکن 34/2، شاخص مشارکت اجتماعی 41/2، شاخص احترام و فعالیت اجتماعی 39/2، شاخص مشارکت در امور مدنی و اشتغال 34/2، شاخص ارتباطات و اطلاعات 51/2 و شاخص حمایتهای اجتماعی و خدمات سلامت 44/2 میباشد. که در این بین شاخص فضاهای بیرونی و ساختمانها با میانگین 80/2 بهترین وضعیت و شاخصهای حمل و نقل و مشارکت در امور مدنی و اشتغال هر دو با 72/2 درصد بدترین وضعیت را داشتهاند. با توجه به میانگینهای به دست آمده؛ مشخص میگردد که میانگین همه شاخصهای بررسی شده کمتر از حد وسط طیف لیکرت(عدد 3)، میباشد. لذا نتیجه میگیریم که منطقه سه شهرداری کلان شهر تبریز دوستدار سالمند نیست و تا رسیدن به حد مطلوب فاصله زیادی دارد.
برنامه ریزی منطقه ای
امیر پورداداش؛ اکبر اصغری زمانی؛ ایرج تیموری
چکیده
تغییرات شدید جهان معاصر ضرورت حفظ محیط زیست، کاهش فقر، افزایش سواد، ساختارهای پنهان، پیچیدگی های عملکردی- ساختاری جوامع امروزی از موضوعاتی نیست که بتوان با الگوهای توسعه عصر صنعتی به آنها دست یافت. حکمروایی شایسته به عنوان یک پیش شرط اساسی برای عملکرد خوب بازارها و ایجاد شرایط جذب سرمایه گذاری و تخصیص پایدار سرمایه گذاری های فیزیکی ...
بیشتر
تغییرات شدید جهان معاصر ضرورت حفظ محیط زیست، کاهش فقر، افزایش سواد، ساختارهای پنهان، پیچیدگی های عملکردی- ساختاری جوامع امروزی از موضوعاتی نیست که بتوان با الگوهای توسعه عصر صنعتی به آنها دست یافت. حکمروایی شایسته به عنوان یک پیش شرط اساسی برای عملکرد خوب بازارها و ایجاد شرایط جذب سرمایه گذاری و تخصیص پایدار سرمایه گذاری های فیزیکی و بهبود کارایی سازمانها و عملکرد شهرها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از سوی دیگر میتواند از طریق اثرگذاری بر سایر مولفه های توسعه منطقه در افزایش رفاه عمومی و امنیت اقتصادی نیز تاثیرگذار باشد و زمینه توسعه پایدار مناطق آزاد را فراهم سازد. نوع تحقیق کاربردی – توسعه ای و روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و پیمایشی با استفاده از پرسشنامه می باشد. در تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و از روش های آزمون T تک نمونه ای، همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. محدوده مورد مطالعه کل محدوده 51 هزار هکتاری منطقه آزاد ارس بوده که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر می باشد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون نشان می دهد که رابطه معنادار بالایی بین شاخص های حکمروایی خوب با شاخص های توسعه پایدار وجود داشته و الگوهای حکمروایی خوب با ضریب تحقق 62 درصد توانایی پیش بینی و تحقق شاخص های توسعه پایدار را در منطقه دارا می باشد. در نهایت جهت تحقق توسعه پایدار منطقه آزاد ارس اتخاذ رویکرد حکمروایی خوب الزامی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمد نعمتی؛ ایرج تیموری
چکیده
پژوهش حاضر به دنبال، بررسی اثرپذیری قیمت و اجارهبهای مسکن از برخی متغیرهای کلان اقتصادی است. دادههای آماری این پژوهش بصورت اسنادی جمع آوری شده و شامل سالهای 1398-1387 و بهصورت فصلی میباشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل رگرسیونی حداقل مربعات معمولی و برای بررسی ایستایی متغیرها از آزمون دیکی - فولر تعمیمیافته استفاده شد. یافتههای ...
بیشتر
پژوهش حاضر به دنبال، بررسی اثرپذیری قیمت و اجارهبهای مسکن از برخی متغیرهای کلان اقتصادی است. دادههای آماری این پژوهش بصورت اسنادی جمع آوری شده و شامل سالهای 1398-1387 و بهصورت فصلی میباشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل رگرسیونی حداقل مربعات معمولی و برای بررسی ایستایی متغیرها از آزمون دیکی - فولر تعمیمیافته استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد متغیرهای پیشبین، توضیحدهندگی بسیار بالای بر رفتار متغیر وابسته دارد. بهطوریکه در قیمت مسکن، معادله رگرسیون معنیداری با ضریب تعیین 98/0 و ضریب تعیین تعدیلشده 975/0 به دست آمد. برایناساس، این مدل 5/97 درصد از واریانس متغیر قیمت مسکن را پیشبینی مینماید. در اجارهبها مسکن نیز، معادله رگرسیون معنیداری با ضریب تعیین 986/0 و ضریب تعیین تعدیلشده 982/0 به دست آمد؛ در واقع، این مدل 2/98 درصد از واریانس متغیر اجارهبها مسکن را پیشبینی مینماید. در قیمت مسکن، ، «نرخ دلار غیررسمی»، «نرخ تورم» و «میزان نقدینگی» رابطه مستقیم و مثبتی به قیمت مسکن دارند. «نرخ بیکاری»، «قیمت سکه تمام بهارآزادی» و «نرخ سود بانکی» نیز رابطه مستقیم و منفی دارد. همچنین، اثر متغیرهای «شاخص قیمت مصرفکننده»، «نرخ دلار رسمی»، «تعداد واحد مسکونی ساخته شده» و «ارزش معاملات بورس» معنیدار نمیباشد. در اجارهبها مسکن، «نرخ دلار غیررسمی» و «نرخ تورم» رابطه مستقیم و مثبتی با اجارهبها مسکن دارند. «قیمت سکه تمام بهارآزادی»، «نرخ سود بانکی» و «نرخ بیکاری» نیز رابطه مستقیم و منفی دارد. همچنین، «شاخص قیمت مصرفکننده»، «نرخ دلار رسمی»، «تعداد واحد مسکونی ساخته شده»، «ارزش معاملات بورس» و «میزان نقدینگی» معنیدار نمیباشد.
برنامه ریزی شهری
محمد محمدنژاد؛ فریدون نقیبی
چکیده
افرایش جمعیت شهر ها و در کنار آن رشد افقی شهر ها باعث تغییر کاربری اراضی ناب کشاورزی و همچنین نادیده گرفته شدن بافت مرکزی و قدیمی شهر ها شده است. از رویکرد های مطرح شده در انتقاد به این مسائل می توان به توسعه میان افزای شهر نام برد که به دنبال بهره برداری از زمین های خالی، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده در شهر است. هدف اصلی این پژوهش واکاوی ...
بیشتر
افرایش جمعیت شهر ها و در کنار آن رشد افقی شهر ها باعث تغییر کاربری اراضی ناب کشاورزی و همچنین نادیده گرفته شدن بافت مرکزی و قدیمی شهر ها شده است. از رویکرد های مطرح شده در انتقاد به این مسائل می توان به توسعه میان افزای شهر نام برد که به دنبال بهره برداری از زمین های خالی، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده در شهر است. هدف اصلی این پژوهش واکاوی پتانسیل توسعه میان افزا در منطقه چهار شهر ارومیه است. تحقیق از نظر هدف کاربردی و روش تحقیق در این پژوهش از نوع تحلیلی – توصیفی می باشد. ابتدا با استفاده از از مطالعات و منابع کتابخانه ای و اسنادی، شاخص های توسعه میان افزا شامل 9 معیار اصلی مشخص گردیده و با استفاده از پرسشنامه، از متخصصین مرتبط با موضوع که در دسترس بودند، به این شاخص ها و مولفه ها امتیاز داده شده و وزن نهایی شاخص های اصلی از طریق تحلیل سلسله مراتبی حاصل گردیده است. بنابراین با اعمال وزن و برهم نهی لایه ها، توسط تحلیل گر همپوشانی به ارزیابی پتانسیل توسعه میان افزا در منطقه 4 شهر ارومیه اقدام شده است. نتایج حاصل از نقشه همپوشانی شده نشان می دهد حدود 10 درصد از اراضی منطقه پتانسیل خیلی زیاد ( بسیار مناسب)، 24 درصد اراضی منطقه پتانسیل زیاد (مناسب)، 11 درصد از اراضی دارای پتانسیل متوسط و حدود 50 درصد اراضی منطقه دارای پتانسیل کم برای توسعه میان افزا می باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
پگاه طالبی؛ الهام اپرا؛ میترا شاطری
چکیده
استان چهارمحال و بختیاری، یکی از مناطق دارای توان طبیعی گردشگرپذیر در کشور ایران است و از انجاییکه مدیریت بهینه گردشگری در این مناطق میتواند نقش مهمی در جذب سرمایه حاصل از این صنعت داشته باشد شناخت نقاط قوت و ضعف این مناطق در جذب گردشگر، گام مهمی در جذب درآمد حاصل از این صنعت است. یکی از مناطق گردشگری که در استان چهارمحال و بختیاری ...
بیشتر
استان چهارمحال و بختیاری، یکی از مناطق دارای توان طبیعی گردشگرپذیر در کشور ایران است و از انجاییکه مدیریت بهینه گردشگری در این مناطق میتواند نقش مهمی در جذب سرمایه حاصل از این صنعت داشته باشد شناخت نقاط قوت و ضعف این مناطق در جذب گردشگر، گام مهمی در جذب درآمد حاصل از این صنعت است. یکی از مناطق گردشگری که در استان چهارمحال و بختیاری پتانسیل مناسبی برای جذب گردشگر را دارا میباشد، قلعه چالشتر است. این قلعه به دلیل داشتن سابقه تاریخی به عنوان یکی از حوزههای کم برخوردار به شمار میرود که شناسایی نقاط قوت و ضعف آن قدم مهمی در راستای مدیریت جذب گردشگری در منطقه به شمار میآید همچنین میتواند ضمن بهرهمندی از منافع اقتصادی (اشتغال، درآمد و...) از فرصتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز به نفع ساکنان منطقه و کشور برخوردار گردد. از اینرو در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که راهکارهای مدیریتی مناسب برای توسعه گردشگری قلعه چالشتر کدام است؟.پژوهش حاضر، ازلحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است و از تکنیک SWOT برای تدوین راهبردها و از ماتریس QSPM برای اولویتبندی راهبردهای انتخابی استفاده شده است. دادههای این پژوهش با استفاده از تکمیل 20 عدد پرسشنامه توسط اعضای هیئت علمی، خبرگان و مدیران حوزه گردشگری چهارمحال و بختیاری گردآوری شده است. نتایج حاصل از این پژوهش، به شناسایی و تعیین مأموریت، چشمانداز، اهداف کمی و کیفی و ارائه راهبرد برای توسعه صنعت گردشگری قلعه چالشتر پرداخته است.
برنامه ریزی شهری
مهدی خداداد
چکیده
بافتهای فرسوده مناطق شهری نسبت به سایر مناطق شهری آسیبپذیرتر میباشند چراکه، تعداد بالای ساکنین آن، سیستم نامناسب دفع فاضلاب و زبالههای شهری، نحوه ارتباطلات و دسترسی ضعیف، وجود خدمات زیربنایی و خدماتی بسیار کم و همچنین وجود ناامنی در برخی از این مناطق به علت شکلگیری گتوهای فقر، پرداختن به امر ارزیابی و تحلیل کیفیت زندگی در ...
بیشتر
بافتهای فرسوده مناطق شهری نسبت به سایر مناطق شهری آسیبپذیرتر میباشند چراکه، تعداد بالای ساکنین آن، سیستم نامناسب دفع فاضلاب و زبالههای شهری، نحوه ارتباطلات و دسترسی ضعیف، وجود خدمات زیربنایی و خدماتی بسیار کم و همچنین وجود ناامنی در برخی از این مناطق به علت شکلگیری گتوهای فقر، پرداختن به امر ارزیابی و تحلیل کیفیت زندگی در این مناطق امری انکارناپذیر است. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر، ارزیابی رضایتمندی ساکنان بافتهای فرسوده شهر گرگان از شاخصهای کیفیت زندگی میباشد. جهت انجام این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی و پیمایشی استفاده شده است همچنین جامعه آماری مورد مطالعه، ساکنین بافتهای فرسوده شهر گرگان می-باشند که با استفاده از روش کوکران 480 نمونه انتخاب و پرسشنامه بهصورت تصادفی ساده بین آنها توزیع شده است که برای قضاوتی صحیح از 22 شاخص در سه بُعد کالبدی- زیستمحیطی، اجتماعی- اقتصادی و عملکردی- ساختاری استفاده شده است که مؤلفههای موردنظر، از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافتههای حاصل از پرسشنامه نشان میدهد که میزان رضایت ساکنان این بافتها در سطح متوسط میباشد.
برنامه ریزی شهری
اصغر عابدینی؛ فاطمه جبارپور مهرآباد؛ ابراهیم امامی؛ مهدی باقر زاده؛ روزبه ایرانی فر
چکیده
در برنامهریزی کاربری اراضی، عدالت در توزیع و پراکنش فضایی کاربریها یکی از مؤلفههای اساسی در توسعه پایدار شهری محسوب میشود. یکی از کاربریهای بسیار مهم در شهرها کاربری آموزشی است، که ضرورت وجود آن برکسی پوشیده نیست. در تفکر و اندیشه اسلامی و با توصیه ی قرآن به تفکر و تحقیق و جستوجو در عالم خلقت به ریشه اصلی ایجاد مراکز علمی ...
بیشتر
در برنامهریزی کاربری اراضی، عدالت در توزیع و پراکنش فضایی کاربریها یکی از مؤلفههای اساسی در توسعه پایدار شهری محسوب میشود. یکی از کاربریهای بسیار مهم در شهرها کاربری آموزشی است، که ضرورت وجود آن برکسی پوشیده نیست. در تفکر و اندیشه اسلامی و با توصیه ی قرآن به تفکر و تحقیق و جستوجو در عالم خلقت به ریشه اصلی ایجاد مراکز علمی در جوامع اسلامی تاکید شده است. در این راستا پژوهش مورد نظر به ارزیابی کاربریهای آموزشی (مدارس ابتدایی) با توجه به اصول شهر اسلامی و وضعیت پراکنش آنها در بین مناطق دهگانه تبریز پرداخته و سپس با تلفیق شاخصها به تحلیل مکانیابی فضاهای آموزشی می پردازد. نوع پژوهش حاضر کاربردی و روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. در این پژوهش، ابتدا از روش نزدیکترین مجاورت یا همسایگی برای نشان دادن پراکندگی مدارس ابتدایی شهر تبریز و از روش تحلیل شبکه در سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تحلیل وضع موجود توزیع فضایی مدارس و بررسی شعاع عملکرد آنها استفاده شده است و در نهایت برای ارزیابی معیارهای سه گانه از مدل تاپسیس استفاده شده تا واحد ارزیابی معیارها یکسان سازی شوند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که مناطق6، 8 و 10 به ترتیب در بالاترین رتبه و منطقه 7 در رتبه آخر قرار دارد، به این صورت که تنها منطقه 8 تحت پوشش100 درصدی شعاع عملکرد مفید قرار گرفته و از نظر معیار الگوی توزیع مدارس، منطقه 6 دارای الگوی منظم میباشد. و از نظر سرانه نیز هیچ یک از مناطق از وضعیت رضایت بخشی برخوردار نیستند.
برنامه ریزی شهری
ایرج تیموری؛ فیروز جعفری؛ زهرا وکیلی
چکیده
مصرف انرژی مسکونی یکی از بزرگترین حوزههای مصرف انرژی در جهان است و در میان تمام مصرفهای انرژی، مصرف انرژی ساختمان بیشترین سهم را دارا می باشد که بیشترین انتشار کربن را به خود اختصاص می دهد. هدف پژوهش حاضر نیز تحلیل تأثیر پارامترهای کاهش میزان مصرف انرژی در مسکن شهری است تا ضمن شناسایی پارامترهای تأثیرگذار در کاهش میزان مصرف انرژی ...
بیشتر
مصرف انرژی مسکونی یکی از بزرگترین حوزههای مصرف انرژی در جهان است و در میان تمام مصرفهای انرژی، مصرف انرژی ساختمان بیشترین سهم را دارا می باشد که بیشترین انتشار کربن را به خود اختصاص می دهد. هدف پژوهش حاضر نیز تحلیل تأثیر پارامترهای کاهش میزان مصرف انرژی در مسکن شهری است تا ضمن شناسایی پارامترهای تأثیرگذار در کاهش میزان مصرف انرژی مسکن شهری در منطقه چهار تبریز، راهکارهای عملی برای بهبود و کاهش میزان مصرف انرژی در واحدهای مسکونی در منطقه 4 شهر تبریز شود. پژوهش حاضر ازنظر هدف از نوع کاربردی و ازنظر ماهیت و روش پژوهش از نوع ترکیبی کیفی-کمّی است. بخش کیفی شامل شناسایی پارامترهای تأثیرگذار در کاهش مصرف انرژی مسکن شهری در منطقه 4 شهر تبریز از طریق بررسی مبانی نظری و تئوریک پژوهش و انجام تحلیل دلفی با مشارکت 15 متخصص دانشجویان دکتری، کارشناسان ادارة مسکن راه و شهرسازی تبریز و کارشناسان امور مسکن، اساتید دانشگاه بهعنوان اعضای پانل است. در بخش کمّی با استفاده از مدل تحلیل معادلات ساختاری، نوع مؤلفهها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر مؤلفهها مشخصشده است. براساس نتایج بهدستآمده از مدل تحلیل عاملی تأییدی، تمامی شاخصهای آشکار رابطة قوی بین متغیر پنهان خود دارند؛ بهطوریکه شاخصهای ترکیب خانوار به ترتیب پارامترهای سن سرپرست خانوار (925/0)، تعداد اعضای خانواده 7 ساله یا کمتر(900/0)، تعداد اعضای خانواده 21 تا 8 ساله (833/0)، تعداد اعضا خانوار (828/0)، تعداد اعضای خانواده 22 تا 59 ساله (827/0)، تعداد اعضای خانواده 60 ساله و بیشتر (818/0) را به خود اختصاص داده است.
برنامه ریزی شهری
رسول قربانی؛ رضا کریمی
چکیده
در سالهای اخیر، جوامع در سراسر جهان آتشسوزیهای بزرگ شهری را تجربه کردهاند و صدها نفر جان خود را از دست دادهاند. باید پذیرفت که همیشه درصدی از بحرانها بخش جداییناپذیر و طبیعی حیات سیستمها میباشند؛ ولیکن بخش عظیمی از تهدیدها، بحرانها و التهابات تحمیلی هستند و بایستی با مدیریت صحیح و کاربست پدافند غیرعامل، آنها را قبل ...
بیشتر
در سالهای اخیر، جوامع در سراسر جهان آتشسوزیهای بزرگ شهری را تجربه کردهاند و صدها نفر جان خود را از دست دادهاند. باید پذیرفت که همیشه درصدی از بحرانها بخش جداییناپذیر و طبیعی حیات سیستمها میباشند؛ ولیکن بخش عظیمی از تهدیدها، بحرانها و التهابات تحمیلی هستند و بایستی با مدیریت صحیح و کاربست پدافند غیرعامل، آنها را قبل از وقوع، پیشبینی و پیشگیری نمود. لذا هدف این پژوهش سنجش و مدلسازی فضایی آسیبپذیری شهر ارومیه در برابر آتشسوزی با رویکرد پدافند غیرعامل بوده بهطوری که نوع تحقیق، کاربردی و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی میباشد و گردآوری اطلاعات نیز از طریق مطالعات کتابخانهای، میدانی و پرسشنامه صورت گرفته است. برای نیل به هدف تحقیق، تعداد 14 شاخص بر اساس نظرات نخبگان انتخاب شده و در نرمافزار GIS لایههای اطلاعاتی برای آنها تشکیل شده است. برای محاسبه وزن شاخصها از روش تصمیمگیری چندمعیاره BWM استفاده شده و نتایج آن در نرمافزار GAMS مورد تحلیل قرار گرفته است. سرانجام، وزن بدست آمده از روش BWM در شاخصهای 14 گانه استاندارد شده با توابع فازی ضرب شده و ترکیب شده است. نتایج بیانگر آن است که 12 درصد در پهنه آسیبپذیری خیلیکم، 31 درصد آسیبپذیری کم، 14 درصد آسیبپذیری متوسط، 29 درصد آسیبپذیری زیاد و 14 درصد در پهنه آسیبپذیری خیلیزیاد واقع شده است. برای تحلیل خودهمبستگی فضایی پهنههای آسیبپذیری از آماره موران استفاده شده و به منظور مدلسازی فضایی آسیبپذیری شهر ارومیه در برابر آتشسوزی از تحلیل لکههای سرد و داغ بهره گرفته شده است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فیروز جعفری؛ آیلار حسین زاده
چکیده
فضای سبز شهری، از شاخصهای مهم در حوزههای مربوط به برنامهریزی شهری، حفاظت محیط زیست و سیاستهای توسعه شهری پایدار به حساب میآید. آگاهی از مکان، میزان و توزیع فضای سبز شهری یک ضرورت محسوب میشود.فضای سبز موجود به منظور توسعه اراضی مسکونی در حال کاهش است. امروزه با پیشرفتهای صورت گرفته تولید تصاویر ماهوارهای با قدرت تفکیک طیفی ...
بیشتر
فضای سبز شهری، از شاخصهای مهم در حوزههای مربوط به برنامهریزی شهری، حفاظت محیط زیست و سیاستهای توسعه شهری پایدار به حساب میآید. آگاهی از مکان، میزان و توزیع فضای سبز شهری یک ضرورت محسوب میشود.فضای سبز موجود به منظور توسعه اراضی مسکونی در حال کاهش است. امروزه با پیشرفتهای صورت گرفته تولید تصاویر ماهوارهای با قدرت تفکیک طیفی و مکانی بالا و تکنیکهای سنجش از دور، ARCGIS و پردازش تصویر امکان جمع آوری داده و تصمیمگیری سریع و دقیق در مطالعات محیطی ایجاد کرده است. هدف اصلی این پژوهش آشکارسازی پوشش فضای سبز شهری با استفاده از پردازش شیءگرا میباشد. جهت انجام این پژوهش از تصاویر ماهوارهای IRS، سنجنده (Liss) در سال 2017 و همچنین تصاویر سنتینل 2، باندهای 2، 3، 4، 8 (مرئی) با قدرت تفکیکی مکانی 10 متر استفاده گردید. پس از انجام تصحیحات لازم، تصاویر در محیط نرم افزاری ENVI5.1 و eCognition پردازش شده که این پردازشها شامل الگوریتمهای (,SI NDSI,NDVI, Brightness و...) برای شناسایی منطقه و از الگوریتمهای شیءپایه جهت ارزیابی استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که این روش با دقت کلی 93 درصد و ضریب کاپای 92 درصد از دقت خوبی جهت ارزیابی برخوردار بوده است و امکان آشکارسازی فضاهای سبز شهری با استفاده از روش پردازش شیءگرا وجود داشته و مشخص گردید با بهرهگیری از تصاویر ماهوارهای و الگوریتمهای شیءگرا امکان شناسایی، بررسی فضای سبز شهری وجود دارد و نتایج آن در راستایی شناسایی الگوریتمهای شیءپایه و استفاده از آن-ها در مطالعات تحقیقاتی آتی میتواند راهگشای کارآمدی باشد.
برنامه ریزی شهری
محمودرضا شرقی؛ رحیم حیدری چیانه؛ شهریور روستایی
چکیده
نواحی شهری به علت آن که جاذبههای تاریخی و فرهنگی بسیاری دارند غالبا مقاصد گردشگری مهمی محسوب میشوند. صنعت گردشگری به عنوان صنعتی نوپا، به ویژه در سال های اخیر تأثیرات عمیقی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیشتر کشورهای جهان داشته است. مطالعات در زمینه اثرات گردشگری در دهه ۱۹۶۰، به اثرات مثبت گردشگری و در دهه ۱۹۷۰ به اثرات منفی ...
بیشتر
نواحی شهری به علت آن که جاذبههای تاریخی و فرهنگی بسیاری دارند غالبا مقاصد گردشگری مهمی محسوب میشوند. صنعت گردشگری به عنوان صنعتی نوپا، به ویژه در سال های اخیر تأثیرات عمیقی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیشتر کشورهای جهان داشته است. مطالعات در زمینه اثرات گردشگری در دهه ۱۹۶۰، به اثرات مثبت گردشگری و در دهه ۱۹۷۰ به اثرات منفی آن پرداخته اند و در دهه ۱۹۸۰ به رویکردی متعادل تر و نظام مند تر روی آورده اند. گردشگری از بعد فرهنگی و اجتماعی، سبب تعامل فرهنگی با دنیای خارج، بین المللی شدن فرهنگ بومی، بهبود نظام های آموزشی و بهداشتی و خواهد شد اما با همه تأثیرات مفید خود در حیطه اجتماعی - فرهنگی، تأثیرات مخربی نیز داشته است. در این راستا این مقاله با هدف ارزیابی و شناخت اثرات توسعه گردشگری در کلان شهر تبریز به بررسی عوامل مذکور پرداخته است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. مهمترین ابزار تحقیق پرسشنامه است که در میان ساکنین جامعه میزبان پخش و پرسشگری شده است. جهت تحلیل و ارزیابی نتایج نیز بر حسب نیاز از روش ها و مدل های آماری من جمله آزمون آلفای کرونباخ، کلومگروف-اسمیرنف و تی استیودنت استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد جامعه میزبان شهر تبریز درک مثبتی از اثرات توسعه گردشگری در این شهر ندارد که این امر به صورت غیر مستقیم بر مشارکت اجتماعی شهروندان و احساس پذیرش گردشگر توسط آنان را تاثیر منفی می گذارد.
برنامه ریزی شهری
محمد حسین جهانگیر؛ ریحانه رشیدی
چکیده
مصرف انرژی در ساختمان ها همیشه از موضوعات مورد توجه مردم و تمامی نهادهای دنیا بوده است.ضرورت توجه به این موضوع به دلیل مصرف انرژی بالا و همچنین تلفات انرژی قابل توجه در آن ها می باشد.هدف از انجام این مطالعه،محاسبه انرژی مصرفی یک ساختمان آموزشی و به دست آوردن میزان تلفات انرژی آن ودرنهایت ارائه راهکار برای بهبود مصرف انرژی وکاهش آن ...
بیشتر
مصرف انرژی در ساختمان ها همیشه از موضوعات مورد توجه مردم و تمامی نهادهای دنیا بوده است.ضرورت توجه به این موضوع به دلیل مصرف انرژی بالا و همچنین تلفات انرژی قابل توجه در آن ها می باشد.هدف از انجام این مطالعه،محاسبه انرژی مصرفی یک ساختمان آموزشی و به دست آوردن میزان تلفات انرژی آن ودرنهایت ارائه راهکار برای بهبود مصرف انرژی وکاهش آن است.در راستای این هدف از ممیزی انرژی استفاده می شود.به این معنی که ساختمان موردنظر برای محاسبات ساختمان،دقیق معاینه شده و هزینه های آن برآورد شده و درآخر پیشنهادات کاهش مصرف انرژی با توجه به نقاطی که تلفات در آنها اتفاق می افتد ارائه می گردد.برای شبیه سازی ساختمان از نرم افزار دیزاین بیلدر و برای محاسبات ممیزی انرژی آن از روابط موجود در دستورالعمل تعیین مصرف انرژی و برچسب انرژی سازمان ملی استاندارد استفاده می شود.نتایج مطالعه نشان می دهد که بیشترین تلفات از در و پنجره و پل های حرارتی اتفاق می افتد و با تعریف سه سناریو و اجرای آنها در ساختمان بهبود مصرف انرژی وکاهش تلفات مشاهده می شود. در نهایت میتوان مشاهده کرد که میزان تلفات حدود 40 درصد کاهش داشته و دمای آسایش ساختمان به 20 درجه سانتیگراد تغییر می یابد.
برنامه ریزی شهری
فرهاد جلیلوند؛ علی آذر
چکیده
توسعه و گسترش شهرنشینی و به دنبال آن افزایش تقاضای سفر در سالهای اخیر، شهرها را با مشکلاتی نظیر ترافیک، کمبود پارکینگهای مناسب و کافی، مسائل زیست محیطی و غیره مواجه ساخته است. در عین حال، حمل و نقل عمومی، بویژه اتوبوسرانی در توسعه عملکردهای شهری از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین پرداختن به ابعاد مختلف این سیستم، برای افزایش ...
بیشتر
توسعه و گسترش شهرنشینی و به دنبال آن افزایش تقاضای سفر در سالهای اخیر، شهرها را با مشکلاتی نظیر ترافیک، کمبود پارکینگهای مناسب و کافی، مسائل زیست محیطی و غیره مواجه ساخته است. در عین حال، حمل و نقل عمومی، بویژه اتوبوسرانی در توسعه عملکردهای شهری از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین پرداختن به ابعاد مختلف این سیستم، برای افزایش راندمان آن، گامی در جهت حل مشکلات مذکور خواهد بود. ایستگاههای اتوبوسرانی یکی از اجزای مهم این سامانه به شمار می آیند و در صورتیکه در مکانهای مناسب استقرار یابند باعث افزایش کارایی و عملکرد این سامانه خواهد بود. لذا در این پژوهش سعی گردید تا پارامترهای تاثیرگذار در مکانیابی و توزیع ایستگاههای اتوبوس شهری شناسایی شده و بر اساس آن، توزیع فضائی ایستگاههای اتوبوس مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد. جهت نیل به این هدف، با بهره گیری از توابع تحلیلی مختلف در محیط GIS و با استفاده از مدل AHP مکان استقرار ایستگاههای اتوبوس منطقه 4 تبریز براساس معیارهای انتخابی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان میدهد که ایستگاههای اتوبوس، محدوده منطقه 4 تبریز را بصورت کامل پوشش نمیدهند و فاصله استاندارد آنها نیز از همدیگر نیز رعایت نشده است. اما در حالت کلی نقشه نهایی حاصل از مدلAHP الگوی مطلوب توزیع مکانی ایستگاههای اتوبوس را نشان میدهد.
برنامه ریزی شهری
یاسر قلی زاده؛ ایرج تیموری؛ رحیم حیدری چیانه
چکیده
با توجه به اهمیت گردشگری هوشمند، به عنوان یکی از اساسیترین منبع درآمد هدف این پژوهش تحلیل اسنادی مقالات معتبر داخلی در خصوص گردشگری هوشمند بوده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و روش آن فراتحلیل است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مقالات علمی- پژوهشی است که در نشریات علمی-پژوهشی مورد تأیید وزارت علوم تحقیقات و فناوری در داخل ...
بیشتر
با توجه به اهمیت گردشگری هوشمند، به عنوان یکی از اساسیترین منبع درآمد هدف این پژوهش تحلیل اسنادی مقالات معتبر داخلی در خصوص گردشگری هوشمند بوده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و روش آن فراتحلیل است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مقالات علمی- پژوهشی است که در نشریات علمی-پژوهشی مورد تأیید وزارت علوم تحقیقات و فناوری در داخل کشور به چاپ رسیده است که به خاطر کم بودن تعداد آنها (12 مورد) از روش تمام شماری استفاده شده است. نتایج حاصله از تحلیل نشان میدهد که از سال 1396 تا به حال (1400) تنها 12 مقاله علمی پژوهشی در داخل کشور وجود دارد که این امر بیانگر کم توجهی به پژوهش در خصوص گردشگری هوشمند در کشور ایران است. همچنین نتایج حاصله نشان دهنده آن است که از نظر پراکنش جغرافیایی، شهر اصفهان در جایگاه نخست قراردارد و رشته مدیریت بخصوص مدیریت بازگانی بیشترین نقش را در زمینه گردشگری هوشمند در ایران داشته است. همچنین تمام مقالات حوزه گردشگری هوشمند در ایران به صورت چندبعدی یا همان کلنگری بوده است و چیرگی روش ترکیبی به روش پوزیتیویسم یا اثباتگرایی کاملا مشهود است. از دیگر یافتههای پژوهش این است که روش گردآوری اکثر مقالات چاپ شده، اسنادی و ترکیبی (پرسشنامه و مصاحبه) بوده است. همچنین تجزیه و تحلیل دادهها در اکثر مقالات با استفاده از آزمون تیتک نمونهای، مدل معادلات ساختاری و مدل فراترکیب بوده است و در خصوص نرمافزارهای پرکاربرد در حوزه مقالات داخلی گردشگری هوشمند به نرمافزار SPSS به همراه Smart PLS میتوان اشاره نمود.
برنامه ریزی شهری
میترا عظیمی؛ مائده هدایتی فرد
چکیده
نقشپذیری و کارکرد چندگانۀ برج میلاد در سطح ملی و منطقهای از جمله نقش مخابراتی، گردشگری و تجاری آن موجب شده است تا این برج از ظرفیت درآمدزایی برای شهر تهران برخوردار باشد. با این حال، بررسیها نشان میدهند که این برج نتوانستــه است بخش عمــــدهای از ظرفیت-های بالقوه درآمدزایی خود را بالفعل کرده و در توسعۀ پایدار شهر تهران و کارآمدی ...
بیشتر
نقشپذیری و کارکرد چندگانۀ برج میلاد در سطح ملی و منطقهای از جمله نقش مخابراتی، گردشگری و تجاری آن موجب شده است تا این برج از ظرفیت درآمدزایی برای شهر تهران برخوردار باشد. با این حال، بررسیها نشان میدهند که این برج نتوانستــه است بخش عمــــدهای از ظرفیت-های بالقوه درآمدزایی خود را بالفعل کرده و در توسعۀ پایدار شهر تهران و کارآمدی نظام مدیریت شهری پایتخت، بطور بایستۀ ایفای نقش نماید. این امر با روند فزایندۀ هزینههای نگهداری، زیرساخت و ادارۀ آن، میتواند استهلاک برج، اتلاف منابع مالی و انسانی و در نهایت تحمیل هــزینههای مضاعف به شهر را رقم زند. از این رو پرداختن به مسئله تأمین مالی قابل اتکا و مستمر برای برج میلاد از اهمیت بالایی برخوردار است. با این توضیح، تحقیق پیش رو به دنبال بررسی ساختار تأمین مالی در برج میلاد تهران و ارایه راهکارهای درآمدزایی مطلوب برای آن است. روش انجام تحقیق بدین ترتیب است که ابتدا با استفاده از مطالعه اسنادی، کارکردهای اقتصادی، محلهای درآمدزایی برج میلاد که در اسناد فرادست پیش بینی شده و همچنین صورتهای مالی برج مورد بررسی قرار گرفتهاند. در ادامه، مصاحبه نیمه ساختمند با هفت نفر از مدیران مالی برج میلاد و کارشناسان حوزه تأمین مالی بنگاه انجام شده و با بهـــــرهگیری از روش تحلیل تماتیک، تحلیل محتوای کیفی و کدگذاری از مصاحبهها صورت گرفت تا چرایی ناکارآمدی برج میلاد در تأمین منابع درآمدی پایدار شناسایی شود. در نهایت راهبردهای محرک برای توانمندسازی مالی برج میلاد ارایه شده است.
برنامه ریزی شهری
محمدرضا انصاری؛ ناصر برک پور
چکیده
در عصر کنونی افزایش نابرابریها و محرومیتهای شهری به یکی از مهمترین مسائل در میان مشکلات و چالشهای نوظهور شهری تبدیل شده است و شکاف بین ثروتمندان و فقرا در بسیاری از کشورها در 30 سال گذشته به بالاترین سطح خود رسیده است. از سوی دیگر برنامههای توسعه به عنوان یکی از مهمترین ابزار مدیریت و برنامهریزی شهرها میتوانند ...
بیشتر
در عصر کنونی افزایش نابرابریها و محرومیتهای شهری به یکی از مهمترین مسائل در میان مشکلات و چالشهای نوظهور شهری تبدیل شده است و شکاف بین ثروتمندان و فقرا در بسیاری از کشورها در 30 سال گذشته به بالاترین سطح خود رسیده است. از سوی دیگر برنامههای توسعه به عنوان یکی از مهمترین ابزار مدیریت و برنامهریزی شهرها میتوانند با بهرهگیری از جامعترین و کارآمدترین رویکردها نظیر پایداری اجتماعی در جهت مقابله با این مشکلات و چالشها تهیه و تدوین شوند. شهر زنجان در سالهای گذشته شاهد افزایش انواع نابرابریها و محرومیتهای شهری بوده است. از اینرو هدف اصلی این تحقیق بررسی و ارزیابی میزان توجه برنامههای توسعه شهری و منطقهای زنجان به پایداری اجتماعی شهری است. در این تحقیق با بهرهگیری از روش ارزیابی کیفیت برنامهها از طریق تکنیک تحلیل محتوا و با استفاده از 14 بُعد و 47 متغیر پایداری اجتماعی به ارزیابی برنامههای توسعه شهری و منطقهای زنجان پرداخته شده است. نتایج حاصل از یافتههای تحقیق نشان میدهد، این برنامهها در دهههای گذشته نتوانستند بصورت مطلوب و دقیق راهکارها و سیاستهای پایداری اجتماعی را در محتوای خود منعکس کنند. همچنین در ارزیابی این برنامهها مشخص گردید موضوع پایداری اجتماعی در برنامههای شهری بیشتر از برنامههای منطقهای منعکس گردیده است. علاوه بر اینها در بررسی میزان توجه به ابعاد پایداری اجتماعی و اولویتبندی آنها در این تحقیق مشخص شد که ابعاد و موضوعات اساسی و نوین پایداری اجتماعی از جمله سرزندگی، انسجام اجتماعی، سرمایه اجتماعی، حکمروایی و مشارکت کمتر از موارد دیگر در مجموع برنامهها منعکس گردیده است.
محمدرضا رضایی؛ مسلم قاسمی؛ میترا رستم زاده
چکیده
برنامه ریزیِ گونه های کاربری اراضی در شهرها به عنوان زیر مجموعة مهمی از کاربری اراضی شهری با توجه به ارائه خدمات به شهروندان و جمعیت حوزه نفوذ، مستلزمِ توجه ویژه ای است. این مقاله در نظر دارد به تحلیل فضایی کاربری اراضی بافت تاریخی شهر یزد بپردازد. با توجه به این هدف، مقاله حاضر بر رویکردی کاربردی و ماهیتی پیمایشی مبتنی است. از اینرو ...
بیشتر
برنامه ریزیِ گونه های کاربری اراضی در شهرها به عنوان زیر مجموعة مهمی از کاربری اراضی شهری با توجه به ارائه خدمات به شهروندان و جمعیت حوزه نفوذ، مستلزمِ توجه ویژه ای است. این مقاله در نظر دارد به تحلیل فضایی کاربری اراضی بافت تاریخی شهر یزد بپردازد. با توجه به این هدف، مقاله حاضر بر رویکردی کاربردی و ماهیتی پیمایشی مبتنی است. از اینرو روش تحقیق حاضر از نوع تحلیلی مبنی بر تحلیل و پراکنش فضایی کاربری اراضی بافت تاریخی شهر یزد میباشد. ابزار جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانهای – اسنادی و میدانی در قالب بیان اطلاعات کامل از بافت تاریخی و جمع آوری دیتاها و اطلاعات مربوط به انواع کاربریهای اراضی بافت تاریخی میباشد. از اینرو با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و نرم افزار تحلیل فضایی Geoda به تحلیل و بررسی فضایی کاربری اراضی محدوده مورد بررسی اقدام شده است تا بتوان به هدف اساسی تحقیق مبنی بر نحوه تحلیل و پراکنش فضایی کاربری اراضی در بافت تاریخی دست پیدا کرد. یافتههای به دست آمده نشان از پراکنش مناسب کاربری اراضی در بافت تاریخی شهر یزد دارد. به طوریکه از لحاظ کاربری مسکونی و تجاری به ترتیب، محله زرتشتیها و گودال مصلی به ترتیب با 205.4 و 124.2 متر مربع بیشترین سرانه مسکونی و محله گودال مصلی با 60376 متر مربع کاربری تجاری و سرانه 25.9 مترمربع برای هر نفر دارای بیشترین سرانه در مقایسه با دیگر محلات را در برگرفته اند. همچنین کمیت کاربری آموزشی بافت تاریخی نشان از این دارد که محله فهادان با سرانه 1.97 مترمربع کمترین و محله گودال مصلی با 19.1 مترمربع سرانه آموزشی بیشترین مقدار را دارا میباشد. یافتههای به دست آمده در ادامه نشانگر این امر میباشد که در بافت تاریخی شهر یزد تعداد 7 مرکز بهداشتی در سطحی کمتر از 75 درصد از نظر مساحت قرار گرفتهاند و تعداد 2 مرکز بهداشتی- درمانی در شمال و بیمارستان در جنوب بافت، بیشترین مساحت را در بین کاربریهای درمانی در بافت تاریخی به خود اختصاص داده اند؛ لذا محله شش بادگیر با سرانه 3.39 مترمربع بیشترین سرانه این نوع کاربری را به خود اختصاص داده است. در سطح بافت تاریخی تعداد 12 مرکز فرهنگی 75 درصد مساحت بافت را در برگرفته و از نظر کاربریهای فضای سبز نیز در سطح بافت تاریخی تعداد 2 پارک و فضای سبز عمومی در شمال و جنوب بافت بیشترین میزان مساحت و وسعت را در مقایسه با دیگر اراضی سبز بافت به خود اختصاص دادهاند و بیشترین سرانه متعلق به محله گودال مصلی با 8.47 متر مربع برای هر نفر میباشد. از اینرو میتوان نتیجه گرفت که کاربری اراضی بافت تاریخی شهر یزد در وضعیت مناسبی قرار گرفتهاند و میتوانند پاسخگوی نیازهای ساکنین بافت و مراجعین به محدوده باشند.
طراحی شهری
اصغر مولایی؛ سارا راشکی
چکیده
زبان در حوزه شهرسازی می تواند دارای واژگان دستور زبان و قواعد و مفاهیمی مربوط به مولفه های مختلف باشد که این قواعد و دستور زبان حاوی تجارب و الگوها و روش هایی در خلق فضا و توده و آفرینش مکان های عمومی و خصوصی و به طور کلی بافت شهری است که با استفاده از فرهنگ، اقلیم و فناوری های ساخت و ساز در طول زمان ایجاد شده است. این پژوهش با هدف استخراج ...
بیشتر
زبان در حوزه شهرسازی می تواند دارای واژگان دستور زبان و قواعد و مفاهیمی مربوط به مولفه های مختلف باشد که این قواعد و دستور زبان حاوی تجارب و الگوها و روش هایی در خلق فضا و توده و آفرینش مکان های عمومی و خصوصی و به طور کلی بافت شهری است که با استفاده از فرهنگ، اقلیم و فناوری های ساخت و ساز در طول زمان ایجاد شده است. این پژوهش با هدف استخراج دستور زبان طراحی شهری در بافتهای با ارزش با تاکید بر بافت تاریخی سیستان انجام شدهاست که مهمترین پرسش در این راستا این میباشد که مولفههای شکلگیری قواعد دستور زبان طراحی شهری سیستان کدامند؟ شیوه انجام این پژوهش ترکیبی از شیوه های توصیفی،تحلیلی و موردی می باشد. نتایج مطالعات مبانی نظری نشانگر آن است که مولفههای موثر بر فرم و فضای کالبدی شهر شامل مولفههای جغرافیایی، اقلیمی، فرهنگی، اجتماعی، کالبدی و منظر شهری است. دستور زبان طراحی شهری منطقه سیستان متاثر از جنبه ها و متغیرهای فرهنگی و جغرافیایی هویت بخشی است که در فرم بافت تجلی یافته است. که آن را در منظر بیرونی بافت در قالب گنبدها، دریچه های مشبک، خارخانه ها و نماها می توان ملاحظه نمود. اغلب این فرم ها و اجزا و عناصر فضای کالبدی علاوه بر جنبه های اقلیمی و کارکردی دارای وجه فرهنگی هستند که سبک زندگی منحصر بفرد سیستانی متاثر از مولفه های مذکور را خلق می نماید.از دیگر الگوهای زبان طراحی شهری این منطقه چاه نیمه ها که به عنوان فضاهای عمومی و همگانی هستند
برنامه ریزی شهری
سونیا کرمی
چکیده
جمعیت پایه و اساس هرگونه برنامهریزی میباشد. در واقع مهمترین متغیری که در برنامهریزی توسعه به عنوان مبنای محاسبات در نظر گرفته میشود، جمعیت و تحولات آن میباشد. بدین ترتیب هدف تحقیق حاضر پیشبینی جمعیت و خانوار، همینطور پیشبینی مسکن و زمین موردنیاز این جمعیت در کشور ایران تا افق سال 1410 میباشد. روش تحقیق حاضر به لحاظ هدف ...
بیشتر
جمعیت پایه و اساس هرگونه برنامهریزی میباشد. در واقع مهمترین متغیری که در برنامهریزی توسعه به عنوان مبنای محاسبات در نظر گرفته میشود، جمعیت و تحولات آن میباشد. بدین ترتیب هدف تحقیق حاضر پیشبینی جمعیت و خانوار، همینطور پیشبینی مسکن و زمین موردنیاز این جمعیت در کشور ایران تا افق سال 1410 میباشد. روش تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. جهت جمعآوری داده از سرشماریهای ادوار مختلف، اطلاعات مراکز بهداشت و سایر مراکز مرتبط و همینطور تکنیک پویش محیطی استفاده شده است. از تکنیک پویش محیطی برای پیشبینی عوامل موثر بر جمعیت و مسکن و از نرمافزار Spectrum جهت پیشبینی جمعیت استفاده شده است. سپس با درنظرگرفتن عوامل موثر بر نیاز به مسکن اقدام به پیشبینی مسکن موردنیاز شده و نهایتا از روش گروه نما در جهت پیشبینی زمین مورد نیاز استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که با سه فرض افزایش، ثبات و کاهش باروری در افق سال 1410 به ترتیب شاهد افزایش جمعیت کشور ایران به تعداد 93.6، 91.5 و 89.4 میلیون نفر، کاهش جمعیت خردسالان 14-0 و افزایش سالمندان بالای 65 سال خواهیم بود. لذا با توجه به جمعیت پیشبینی شده به ترتیب شاهد افزایش خانوارها به تعداد 33.8، 33.1 و 32.3 میلیون نفر خواهیم بود که در راستای تأمین نیاز تمام خانوارها به مسکن مناسب و استاندارد به ترتیب به 21.6، 21 و 20.5 میلیون مسکن نیاز خواهیم داشت که برای تأمین این تعداد مسکن حدود 99 تا 105 هزار هکتار زمین نیاز خواهد بود.
برنامه ریزی شهری
رضا بشارتی؛ ایرج تیموری؛ حسن محمودزاده
چکیده
تابآوری شهری بهعنوان تواناییهای یک شهر و زیرسیستمهای آن برای مقابله با انواع مخاطرات، سازگاری با شرایط بحرانی و خودبازیابی و بهبود سریع میباشد. بهمنظور تحقق شهر تابآور، بررسی اثرگذاری و اثرپذیری مؤلفههای مختلف و همچنین آیندهی ناشی از اثرات این مؤلفهها ضرورتی اجتنابناپذیر است. در این راستا، هدف از تحقیق حاضر تحلیل ...
بیشتر
تابآوری شهری بهعنوان تواناییهای یک شهر و زیرسیستمهای آن برای مقابله با انواع مخاطرات، سازگاری با شرایط بحرانی و خودبازیابی و بهبود سریع میباشد. بهمنظور تحقق شهر تابآور، بررسی اثرگذاری و اثرپذیری مؤلفههای مختلف و همچنین آیندهی ناشی از اثرات این مؤلفهها ضرورتی اجتنابناپذیر است. در این راستا، هدف از تحقیق حاضر تحلیل اثرات (اثرگذاری/اثرپذیری) مؤلفههای تبیینکنندهی تابآوری و آیندهپژوهی آن در بافت قدیم کلانشهر تبریز میباشد. بنابراین، روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت آیندهنگاری با تأکید بر رویکرد تحلیلی و اکتشافی است. همچنین روش تحلیل دادهها بر مبنای بهرهگیری از روش دلفی هدفمند (15 نفر از نخبگان و مدیران حوزهی مدیریت بحران) و کاربست تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرمافزار میکمک بوده است. یافتههای تحقیق با تحلیل 5 مؤلفهی اصلی (اقتصادی، اجتماعی، فردی، مدیریتی-نهادی و کالبدی-زیستمحیطی) و 24 مؤلفهی فرعی حاکی از آن است که بیشترین اثرگذاری در بین مؤلفههای مورد بررسی بر سایر مؤلفهها در راستای توسعهی تابآوری بافت قدیم تبریز مربوط به مؤلفههای تأکید بر رویکرد حکمروایی و مشارکتی، وجود تعامل و همکاری بین نهادی و بسترسازی فرهنگی در بین نهادها و اقشار اجتماعی و بیشترین اثرپذیری نیز مربوط به مؤلفههای مثبتاندیشی نسبت به مسائل و احساس مسئولیت اجتماعی در مواجهه با بحران میباشد. نتایج نیز نشان میدهد که با توجه به وضعیت موجود تابآوری بافت قدیم و کمبود مؤلفههای کلیدی و استراتژیک تأثیرگذار در راستای توسعهی سیستم، آیندهی بافت قدیم تبریز از منظر تابآوری ناپایدار خواهد بود.
برنامه ریزی شهری
لیلا رحیمی؛ سمانه زالی
چکیده
مهمترین مرحله در برنامهریزی فضای سبز، تعیین الگوی فضای سبز مناسب برای شهر میباشد. با توجه به اهم این موضوع، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر در برنامهریزی فضای سبز شهری؛ همچنین شناخت شاخصهای کمی و کیفی فضای سبز شهری منطقه یک شهر خوی شکل گرفت. روش تحقیق حاضر از نوع کاربردی، رویکرد حاکم بر آن توصیفی-تحلیلی میباشد. جامعه آماری؛ ...
بیشتر
مهمترین مرحله در برنامهریزی فضای سبز، تعیین الگوی فضای سبز مناسب برای شهر میباشد. با توجه به اهم این موضوع، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر در برنامهریزی فضای سبز شهری؛ همچنین شناخت شاخصهای کمی و کیفی فضای سبز شهری منطقه یک شهر خوی شکل گرفت. روش تحقیق حاضر از نوع کاربردی، رویکرد حاکم بر آن توصیفی-تحلیلی میباشد. جامعه آماری؛ استفادهکنندگان از پارکها و فضاهای سبز منطقه میباشند که با محاسبه نمونه آماری، 200 پرسشنامه طی سال 1400 در میان مراجعه-کنندگان به پارکها و فضاهای سبز توزیع گردید. تحلیل یافتههای حاصل از پرسشنامهها با استفاده از نرمافزار SPSS صورت گرفت؛ همچنین برای تحلیل یافتههای پژوهش از نقشه-های GIS و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده گردید؛ برای اعمال فرایند تحلیل سلسلهمراتبی از نرمافزارExpert Choice بهره گرفته شد.نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که از بین مولفههای مورد بررسی، مولفه کالبدی با معیار دسترسی بیشترین تاثیر را در برنامهریزی فضای سبز شهری منطقه یک داراست. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که تعداد پارکها و فضاهای سبز منطقه؛ هم از نظر کمی و هم سرانه دچار کمبود میباشند. توزیع فضاهای سبز به خصوص پارکها به طور ناعادلانه-ای صورت گرفته است از اینرو؛ ناحیه 7 در اولویت برنامهریزی فضای سبز شهری قرار گرفت.