نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز
2 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز
3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز
چکیده
امروزه سکونتگاههای غیررسمی و نبود امنیت تصرف در آنها توجه بسیاری از اندیشمندان را به خود جلب کرده است تا آنجا که سازمان اسکان بشر از نبود امنیت تصرف در مساکن غیررسمی به عنوان شاخص محرومیت یاد کرده است. امنیت تصرف یکی از مهمترین مسائلی است که سکونتگاههای غیررسمی با آن مواجه هستند. موضوع تحقیق حاضر، تحلیل نقش امنیت تصرف در کیفیت کالبدی مسکن در محله یوسف آباد، یکی از مراکز اسکان غیررسمی کلانشهر تبریز، است که در محدوده منطقه یک شهر تبریز قرار گرفته است. هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان امنیت تصرف ادراکی و رابطه امنیت تصرف ادراکی و کیفیت کالبدی مسکن در محدوده مورد مطالعه میباشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است و در آن از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری در این مطالعه ساکنان محله اسکان غیررسمی یوسف آباد تبریز میباشد که شیوه نمونه گیری احتمالی ساده بوده و برای محاسبه حجم نمونه از فرمول "شارل کوکران" استفاده شده است وحجم نمونه با توجه به این فرمول 373 است و برای تحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSS.25 استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است که میزان امنیت تصرف ادراکی در محله مورد مطالعه در سطح پایینی قرار دارد و شاخص احتمال تخلیه در هر لحظه از عوامل اصلی در کاهش امنیت تصرف ادراکی در محله یوسف آباد است و میان امنیت تصرف ادراکی و کیفیت کالبدی مسکن رابطه مثبت و معناداری وجود ندارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analyzing The Role of Security of Tenure the Quality of Housing in Informal Settlements in The North of Tabriz (Case Study: Yousef Abad Quarter)
نویسندگان [English]
- Hadi Hakimi 1
- Rahim Heydari Chianeh 2
- Sevda Balalakeh 3
1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University
2 Associate Professor of Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University
3 MS.C. in Geography and Urban Planning, University of Tabriz
چکیده [English]
Today, informal settlements and the lack of security of occupation in them has attracted the attention of many researchers , so much so that the Human Housing Organization has mentioned the insecurity of occupation as an indicator of deprivation in informal settlements. Occupation security is one of the most important issues facing informal settlements.The subject of this research (or study) is the analysis of the role of the security of occupation in the physical quality of housing in Yousef- Abad neighborhood, one of the informal housing centers of Tabriz metropolis, which is located within the area of Tabriz Region 1. The aim of this study is to investigate the level of perceptual occupancy security and the relationship between the perceptual occupancy security and the physical quality of housing in the studied area. The research method used in this research is of descriptive and correlation type, and it uses the survey method and a questionnaire tool, and SPSS. 25 software is used for data analysis. The statistical population in this study is the residents of Yousefabad informal settlement neighborhood. The probabilistic sampling method is simple and "Charles Cochran's" formula has been used to calculate the sample size And the sample size according to Cochran's formula is 373. The results show that the level of the perceptual occupancy security is very low in this district, and the Index of evacuation to any time is one of the main factors in reducing the security of perceptual occupation in Yousef- Abad neighborhood. and these is not a positive and meaningful relationship between the perceptual occupancy security and physical quality of housing.
کلیدواژه‌ها [English]
- habitation (housing)
- informal habitation
- perceptual occupancy security
- physical quality
- اصغری زمانی، اکبر؛ زادولی خواجه، شاهرخ ؛زادولی، فاطمه(1389)، بررسی شاخصهای مسکن در اسکان غیررسمی مطالعه موردی: محله سیلاب تبریز، نشریه اندیشه جغرافیایی، سال چهارم، شماره هشتم، صص 61-45
- بالازاده احمدبیگلو، الهام(1396)، سنجش روحیه کارآفرینانه در ساکنین سکونتگاههای غیررسمی مطالعه موردی: آراز علی اردبیل، هادی حکیمی، پایاننامه مقطع کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامهریزی دانشگاه تبریز
- پوراحمد، احمد؛ گروسی، علیرضا؛ نوری، ابوالفضل(1394)، ارزیابی شاخصهای مسکن شهرستان نظرآباد با رویکرد شهر سالم، فصلنامه برنامهریزی کالبدی- فضایی، سال دوم، شماره چهارم، صص 33-21
- پورمحمدی، محمدرضا(1392)،برنامهریزی مسکن،انتشارات سمت،چاپ یازدهم، تهران
- پورموسوی، موسی؛ معصومی، سلمان(1389)، ساماندهی و توانمندسازی محلههای آسیبپذیر با تاکید بر نقش مدیریت شهری، ماهنامه شهرداریها، سال11، شماره99، صص 40-32
- توفیق، فیروز ( 1382 )، برنامهریزی مسکن، مجموعه مقالات آموزشی برنامهریزی مسکن، سازمان ملی زمین و مسکن، تهران.
- حاتمینژاد، حسین؛میره، محمد سیفالدینی، فرانک(1385)، بررسی شاخصهای مسکن غیررسمی در ایران نمونه موردی: محله شیخ آباد قم، نشریه پژوهشهای جغرافیایی، شماره 58، صص 145-129
- حاج یوسفی، علی(1382)، پدیده حاشیهنشینی شهری قبل از انقلاب، مجموعه مقالات حاشیهنشینی و اسکان غیررسمی، جلد اول، انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، صص 206-177
- حبیبی، کیومرث؛ احمدی، بهمن؛ رحیمی، آرمان(1392)، نقش امنیت تصرف بر کیفیت کالبدی مسکن در سکونتگاههای غیررسمی نمونه مورد مطالعه محله اسلام آباد 2 شهر ارومیه، فصلنامه مطالعات برنامهریزی شهری، سال اول، شماره ی دوم، صص 46-29
- حکمتنیا،حسن، موسوی، میر نجف،زرافشان،عطاالله(1384)،بررسی و تحلیل شاخصهای کمی و کیفی مسکن در شهر تفت و برنامهریزی آتی آن، مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای،سال سوم،شماره پنجم،صص142-125
- داداشپور، هاشم؛ علیزاده، بهرام ( ١٣٨٩ )، رابطه بین امنیت تصرف و کیفیت مسکن در سکونتگاه غیررسمی اسلامآباد شهر تهران، هویت شهر، سال پنجم، شماره ٧، صص42-31
- ریاحی، وحید؛ کاویانی راد، مراد؛ عمیدی، شیوا؛ صالحی، سجاد(1395)، بررسی اسکان غیررسمی در حوزههای روستایی پیرامون کلانشهرها نمونه موردی کرج، هفت شهر، دوره 2، شماره 53 و 54، صص 53-36
- زنگنه، یعقوب؛ حسینآبادی، سعید(1393)، تحلیلی بر امنیت تصرف ادراکی و نقش آن در توانمندسازی و کیفیت مسکن سکونتگاههای غیررسمی، نمونه موردی: قلعه نو دهراز سبزوار، فصلنامه علمی پژوهشی برنامهریزی فضایی، سال 4، شماره4، صص 178-157
- سجادی، ژیلا؛ واحدی یگانه، فرید؛ محمدی، اکبر(1397)، سنجش ارتباط کیفیت کالبدی مسکن با امنیت تصرف در سکونتگاههای خودانگیخته شهری مطالعه موردی: ناحیه منفصل شهری نایسر سنندج، فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، سال 5، شماره16، صص 110-83
- سرایی،محمدحسین(1391)، تطور سکونت شهری از مجموعههای فامیلی(محله ای) تا بلوکهای اپارتمانی(تفاوتهای اساسی خانه و مسکن در شهر یزد)، مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، سال سوم، شماره دهم،صص 42-23
- سینجر، پل(1358)، اقتصاد سیاسی شهرنشینی، ترجمه مهدی کاظمی بیرجندی و فرخ حسامیان، نشر ایران
- صرافی، مظفر(1382)، بازنگری اسکان خودانگیخته در ایران، در جستجوی توانمندسازی، در حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی. مجموعه مقالات، دانشگاه علوم بهزیستی، جلد دوم
- صنوبری,عاطفه(1397)، سنجش وضعیت سرمایه اجتماعی در سکونتگاههای غیررسمی میاندوآب مطالعه موردی ولیآباد، هادی حکیمی، پایاننامه مقطع کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تبریز
- طبیبیان، منوچهر؛ احمدی، بهمن(1396)، تحلیلی بر رابطه بین امنیت تصرف و سرمایهگذاری در مسکن در سکونتگاههای غیررسمی، نمونه موردی: محله کشتارگاه شهر ارومیه، نشریه معماری و شهرسازی آرمانشهر، دوره10، شماره19، صص 215-207
- غضنفرپور، علیمرادی، معصومه، حسین؛ کمانداری، محسن(1391)، اسکان غیررسمی چالش فراروی شهرها مطالعه موردی شهرک صنعتی کرمان، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا، سال 2، شماره2، صص 46-31
- کرمی، سروش؛ کرمی، ساناز؛ ذبیحی، حسین، فخرایی، عباس(1393)، بررسی تاثیرپذیری کیفیت مسکن از فاکتورهای امنیت تصرف ادراکی مطالعه موردی: سکونتگاههای غیررسمی شهر همدان، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری-منطقه ای، دوره4، شماره 13، صص 20-1
- ملکی،سعید؛ امانپور، سعید؛ زادولیخواجه، شاهرخ(1396)، سازمانیابی فضایی و گسترش سکونتگاه های غیررسمی در کلانشهر تبریز، نشریه پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، دوره5، شماره1، صص 104-87
- نجاتی هریس، حبیب(1385)، بهبود کیفیت زیست در اسکانهای غیررسمی با استفاده از راهبرد توانمندسازی اجتماعات محلی نمونه موردی: محله خلیلآباد تبریز، پایاننامه کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس
- هادیزاده زرگر، صادق؛ مسعود، محمد، هاشمی امری، وحید (1392)، سنجش توسعه یافتگی مناطق شهری اصفهان در بخش مسکن، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال پنجم، شماره هفدهم، صص100-85
- Akhter,Ali Mohammad and Kavita Toran,(2004), Migration-Slums and Urban Squatter Amnesty International Pubhication, London
- De Souza,F.A.M.(1999).Land Tenure Security and Housing Improvements in Recif,Brazil.Habitat International,23,19-23
- Jenkins, P(2001), Strengthening Access to Land and Housing for the Poor in Maputo Mozambique, International Journal of Urban and Regional Research, 23(3).
- Luke,K.(2011). Informal Settlers, Perceived Security of Tenure and Housing Consolidation:CASE STUDIES URBAN FIJI
- Nakamura, S. (2016 b). “Revealing Invisible Rules in Slums: The Nexus Between Perceived Tenure Security and Housing Investment”, Habitat International, 53, 151-162
- Srinivas,H.(2006),Defining Squtter Settlement. Habitat International,P1
- 31-UN- Habitat (2003), The Challenge of Slums, Local Report of Human Setelments, London, Earth Scam Publication
- 32-Van Gelder,J.L.(2007), Quantifyng The Relationship Between Perceived Tenure Security and Housing Improvement in an Informal Neighborhood in Buenos Habitat International,31,219-231
)