نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا رضایی ¹
• مسلم قاسمی ²
• میترا رستم زاده ³

¹ هیئت علمی دانشگاه یزد

² گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد

³ دانش آموخته معماری دانشگاه پیام نور

چکیده

برنامه ریزیِ گونه ­های کاربری اراضی در شهرها به عنوان زیر مجموعة مهمی از کاربری اراضی شهری با توجه به ارائه خدمات به شهروندان و جمعیت حوزه نفوذ، مستلزمِ توجه ویژه ای است. این مقاله در نظر دارد به تحلیل فضایی کاربری اراضی بافت تاریخی شهر یزد بپردازد. با توجه به این هدف، مقاله حاضر بر رویکردی کاربردی و ماهیتی پیمایشی مبتنی است. از اینرو روش تحقیق حاضر از نوع تحلیلی مبنی بر تحلیل و پراکنش فضایی کاربری اراضی بافت تاریخی شهر یزد می­باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه­ای – اسنادی و میدانی در قالب بیان اطلاعات کامل از بافت تاریخی و جمع آوری دیتاها و اطلاعات مربوط به انواع کاربری­های اراضی بافت تاریخی می­باشد. از اینرو با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و نرم افزار تحلیل فضایی Geoda به تحلیل و بررسی فضایی کاربری اراضی محدوده مورد بررسی اقدام شده است تا بتوان به هدف اساسی تحقیق مبنی بر نحوه تحلیل و پراکنش فضایی کاربری اراضی در بافت تاریخی دست پیدا کرد. یافته­های به دست آمده نشان از پراکنش مناسب کاربری اراضی در بافت تاریخی شهر یزد دارد. به طوریکه از لحاظ کاربری مسکونی و تجاری به ترتیب، محله زرتشتی­ها و گودال مصلی به ترتیب با 205.4 و 124.2 متر مربع بیشترین سرانه مسکونی و  محله گودال مصلی با 60376 متر مربع کاربری تجاری و سرانه 25.9 مترمربع برای هر نفر دارای بیشترین سرانه در مقایسه با دیگر محلات را در برگرفته اند. همچنین کمیت کاربری آموزشی بافت تاریخی نشان از این دارد که محله فهادان با سرانه 1.97 مترمربع کمترین و محله گودال مصلی با 19.1 مترمربع سرانه آموزشی بیشترین مقدار را دارا می­باشد. یافته­های به دست آمده در ادامه نشانگر این امر می­باشد که در بافت تاریخی شهر یزد تعداد 7 مرکز بهداشتی در سطحی کمتر از 75 درصد از نظر مساحت قرار گرفته­اند و تعداد 2 مرکز بهداشتی- درمانی در شمال و بیمارستان در جنوب بافت، بیشترین مساحت را در بین کاربری­های درمانی در بافت تاریخی به خود اختصاص داده اند؛ لذا محله شش بادگیر با سرانه 3.39 مترمربع بیشترین سرانه این نوع کاربری را به خود اختصاص داده است. در سطح بافت تاریخی تعداد 12 مرکز فرهنگی 75 درصد مساحت بافت را در برگرفته و از نظر کاربری­های فضای سبز نیز در سطح بافت تاریخی تعداد 2 پارک و فضای سبز عمومی در شمال و جنوب بافت بیشترین میزان مساحت و وسعت را در مقایسه با دیگر اراضی سبز بافت به خود اختصاص داده­اند و بیشترین سرانه متعلق به محله گودال مصلی با 8.47 متر مربع برای هر نفر می­باشد. از اینرو می­توان نتیجه گرفت که کاربری اراضی بافت تاریخی شهر یزد در وضعیت مناسبی قرار گرفته­اند و می­توانند پاسخگوی نیازهای ساکنین بافت و مراجعین به محدوده باشند.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل فضایی
• کاربری اراضی
• بافت تاریخی
• GIS
• شهر یزد

عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of uses in urban areas(case study: historical area of Yazd city)

نویسندگان [English]

• Mohammadreza Rezaei ¹
• moslem ghasemi ²
• mitra rostamzadeh ³

¹ عضو هیات علمی دانشگاه یزد

² Department of Geography and Urban Planning, Yazd University

³ Architecture graduate of Payam Noor University

چکیده [English]

The planning of land use types in cities as an important subset of urban land use, with regard to providing services to citizens and the population of the area of influence, requires special attention. This article intends to deal with the spatial analysis of land use in the historical area of Yazd city. According to this goal, this article is based on a practical approach and survey nature. Therefore, the current research method is of an analytical type based on the analysis and spatial distribution of land use in the historical area of Yazd city. It is a library-documentary and field information collection tool in the form of expressing complete information about the historical area and collecting data and information related to the types of land uses of the historical area . Therefore, by using the GIS geographic information system and Geo da spatial analysis software, the spatial analysis and investigation of the land use of the investigated area has been carried out in order to achieve the main goal of the research on how to analyze and distribute the spatial distribution of land use in the historical area . The obtained findings show the proper distribution of land use in the historical context of Yazd city. Therefore, it can be concluded that the land use of the historical fabric of Yazd city is in a good condition and can meet the needs of the residents of the fabric and visitors to the area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Spatial analysis"
• " land use"
• " historical context"
• " Yazd city