نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
2 دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
3 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
چکیده
امروزه با رشد جمعیت سالمند در جامعه، نیاز به محیط‌های شهری آرام و سالم، متناسب با نیازهای سالمندان بییش از گذشته احساس می‌شود. بر اساس رویکرد سازمان بهداشت جهانی، شهرهای دوستدار سالمند شامل آن دسته از فضاهای شهری هستند که توزیع خدمات عمومی در آن‌ها به‌گونه‌ای است که حداکثر تناسب را با نیازها و محدودیت‌های افراد سالمند دارند. برای سنجش وضعیت منطقه سه کلانشهر تبریز از منظر شهر دوستدار سالمند از پرسشنامه استاندارد سازمان بهداشت جهانی که در 8 شاخص و 81 گویه تهیه شده؛ استفاده شده است. تحلیلهای آماری در این پژوهش به کمک نرم‌افزار SPSS نسخه 26 انجام شده.نتایج بررسی و سنجش هشت شاخص دوستدار سالمند در منطقه سوم شهرداری کلانشهر تبریز نشان داد که میانگین شاخص فضاهای بیرونی و ساختمان‌ها 80/2، شاخص حمل و نقل 72/2، مسکن 34/2، شاخص مشارکت اجتماعی 41/2، شاخص احترام و فعالیت اجتماعی 39/2، شاخص مشارکت در امور مدنی و اشتغال 34/2، شاخص ارتباطات و اطلاعات 51/2 و شاخص حمایتهای اجتماعی و خدمات سلامت 44/2 می‌باشد. که در این بین شاخص فضاهای بیرونی و ساختمان‌ها با میانگین 80/2 بهترین وضعیت و شاخص‌های حمل و نقل و مشارکت در امور مدنی و اشتغال هر دو با 72/2 درصد بدترین وضعیت را داشته‌اند. با توجه به میانگین‌های به دست آمده؛ مشخص می‌گردد که میانگین همه شاخص‌های بررسی شده کمتر از حد وسط طیف لیکرت(عدد 3)، می‌باشد. لذا نتیجه می‌گیریم که منطقه سه شهرداری کلان شهر تبریز دوستدار سالمند نیست و تا رسیدن به حد مطلوب فاصله زیادی دارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
An evaluation of the elderly friendly city indicators for Tabriz Region 3
نویسندگان [English]
- Hassan Mahmoudzadeh 1
- Tavakol Aghayari 2
- Davoud Hatami 3
1 Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Tabriz
2 Associate Professor Department of Social Sciences University of Tabriz
3 PhD student of geography and Urban Planning University of Tabriz
چکیده [English]
Population aging has become a major challenge facing the world in the 21st century (United Nations, 2019). The world population outlook in 2019 shows that by 2050, 16% of the world's population will be at least 65 years old. that the said index has reached from 3.97% in 1335 to 1.6% in 1395. Life expectancy is a key indicator for evaluating population health. Since 1950, AD has increased significantly in all regions of the world. Life expectancy has been increasing due to the advancement of medical science and the improvement of health standards around the world (Song Ki -min, et al. 2022:36) The world's elderly population is increasing rapidly. Therefore, the quality of life in old age is important beyond individual problems and has become a social issue. In fact, it shapes the lifestyle of a person and determines the quality of his life . According to the general population and housing census of 2015, the number of people aged 65 and above in Tabriz metropolis constitutes 7.26% of its urban population. The third district of Tabriz metropolis, which is the study area of this research; According to the 2015 census, it had a population of 229,474; Of which 25,532 residents were 65 years old and older. In fact, 11.13% of the population of this region are 65 years old and older; which is a high percentage. Therefore, conducting research in this field can answer the diverse needs of the elderly in the not-so-distant future. Therefore, the purpose of this research is to evaluate the indicators of the elderly-friendly city in the three metropolitan areas of Tabriz, as the second most populated area among the ten regions of the Tabriz metropolitan municipality from the perspective of the elderly-friendly city.
کلیدواژه‌ها [English]
- Population aging
- elderly-friendly city. Region 3
- of Tabriz
- World Health Organization indicators
- ادیب روشن، فرشته، طالب‌پور، مهدی، پیمانی‌زاد، حسین، پور‌غزت، علی‌اصغر(1399)، شناسایی مختصات شهر دوستدار سالمند در ایران 2050، فصلنامه چشم‌انداز شهرهای آینده، دوره اول، شماره دوم، پیاپی 2، تابستان.
- استبصاری، فاطمه، رحیمی خلیفه کندی، زهرا، نصیری، ملیحه، مرادی‌فتح، مرجان، کریمی‌یگانه، فرانک، مصطفایی، داود(1401)، ارزیابی زیرساخت‌های حمل‌ونقل و فضای شهری تهران بر اساس شاخص‌های شهردوستدارسالمند، فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، دوره‌ی 9، شماره 2، تابستان، 200-187 .
- استبصاری، فاطمه، رحیمی خلیفه‌کندی زهرا، استبصاری، کیمیا، مصطفایی، داود(1399)، مفاهیم و شاخص‌های شهر دوستدار سالمندان، فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران، دوره‌ی هشتم، شماره‌ی اول، بهار.
- اصغری زمانی, اکبر, ولیزاده کامران, خلیل, رحمانی, رباب. (1401). بررسی تطبیقی وضعیت خط آسمان شهری با استفاده از تحلیل های سه بعدی GIS، مطالعه موردی: شهرک ولیعصر و رشدیه تبریز. نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی, 26(80), 1-26.
- doi: 10.22034/gp.2022.45719.2832
- امینی، احسان، طغیانی، شیرین، شبانی، امیر‌حسین(1401)، تبیین مولفه‌های فضای شهری ویژه‌ی سالمندان با رویکرد روان‌شناسی محیطی (مطالعه موردی: منطقه 8 شهر شیراز)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال بیست و سوم، شماره 68، بهار.
- ایزانلو، مرضیه، باسخا، مهدی، محققی، سیدحسن.(1400)، سنجش عدالت فضایی در شاخص شهر دوستدار سالمند تهران، نشریه سالمند شناسی، دوره 6، شماره 2، تابستان.
- آرایی، علی، نظم‌فر، حسین، عزت‌پناه، بختیار(1400). ارزیابی میزان رضایت‌مندی از تحقق ابعاد شهر دوستدار سالمند از منظر اجتماع محلی(مطالعه موردی: منطقه ۳ کلانشهر کرج)، فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 13(4)، 81-106.
- آسیابانی‌پور، الهام، پناهی، علی، احمدزاده، حسن(1400)، سنجش و ارزیابی بعد عینی زیست‌پذیری شهری در مناطق دهگانۀ کلانشهر تبریز، مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره‌ی 53، شماره‌ی 2، تابستان، 565-545.
- پورمحمدی, دکتر محمدرضا, قربانی, رسول, علی زاده, غفور. (1401). "راهبردهای کاهش آسیب‌پذیری مکانی مراکز ثقل تهدید پذیر کلانشهر تبریز از منظر پدافند غیرعامل". نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی, 26(79), 79-91. doi: 10.22034/gp.2022.10840
- حسینقلی‌زاده، علی، جلوخانی‌نیاکی، محمدرضا، نخستین‌روحی، محمدرضا، حاجیلو، فخرالدین(1399)، تحلیل مکانی و ارزیابی فضاهای شهری از منظر شهر دوستدار سالمند(مطالعه‌ی موردی: منطقه‌ی 6 شهر تهران)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره‌ی 8، شماره‌ی 2، تابستان.
- حیدری، محمد‌تقی، محمدی، شهرام، رحمانی، مریم(1400)، پایش نظریه حق به شهر در بازتولید فضای شهر دوستدار سالمند (مطالعه موردی: بافت فرسوده بخش مرکزی شهر زنجان، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره‌ی 53، شماره 1، بهار.
- رحمتی، منصور و محمدی، چنور.(1401)، مدلسازی معادلات ساختاری شاخص‌های شهر دوستدار سالمند کرمانشاه، جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای. 12(43), 123-148. doi: 10.22111/gaij.2022.41249.2985
- شیرنیا‌پاریجانی، امین، نظم‌فر، حسین، شکری‌فیروزجا، پری، حاتمی‌خانقاهی، توحید(1401)، سنجش و ارزیابی اثرات زیست‌پذیری شهری بر تحقق شهر دوستدار سالمند(مطالعه موردی: شهر بابل)، نشریه مطالعات علوم محیط زیست، دوره هفتم، شماره دوم، تابستان، 5081-5073 .
- صدیقی‌اقدس، علیرضا، عزت‌پناه، بختیار، بیگ‌بابایی، بشیر(1399)، تبیین زیست‌پذیری بخش مرکزی کلانشهر تبریز با رویکرد آینده‌نگاری، فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا(برنامه‌ریزی منطقه‌ای)سال دهم، شماره 2، بهار.
- عبدالهی، ولی، بیگ‌بابایی، بشیر، عزت‌پناه، بختیار(1399)، بازشناسی قابلیت‌های بازآفرینی در بافت های ناکارآمد(مطالعه موردی: منطقه چهار شهرداری کلانشهر تبریز)، فصلنامه علمی-پژوهشی جغرافیا(برنامه‌ریزی منطقه‌ای)سال دهم، شماره 4، پاییز.
- غفاری گیلانده، عطا، محمدی، چنور، داوری، الهام(1401)، ارزیابی شاخص‌های شهر دوستدار سالمند(مطالعه موردی شهر ساری)، فصلنامه علمی- پژوهشی آمایش محیط، شماره 56، بهار.
- مرکز آمار ایران، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن،کل کشور، سال 1395.
- نکویی، ستاره و صابری، حمید. (1400). تبیین برنامه‌ریزی فضاهای شهری دوستدار سالمند، نمونه موردی: محله هزار جریب. فصلنامه مهندسی و مدیریت ساخت، دوره‌ی 6، شماره 2، شماره پیاپی، 22، 54-39.
- Caro, F.G.; Fitzgerald, G. (Eds.) International Perspectives on Age-Friendly Cities; Routledge: NewYork, NY, USA,2016; ISBN9780415720717.
- Emily A. Greenfield & Tine Buffel (2022) Age-Friendly Cities and Communities: Research to Strengthen Policy and Practice, Journal of Aging & Social Policy, 34:2, 161-174, DOI: 10.1080/08959420.2022.2049573.
- Geng, Hongli & Wang, Qiuyun & Cui, Jinlong & Gu, Qiuyan & Long, Jianjun. (2022). Management and organization construction status and development suggestions of aged‐friendly medical institutions in mainland China. AGING MEDICINE. 5. 10.1002/agm2.12209.
- Luy, M., Di Giulio, P., Di Lego, V., Lazarevič, P., & Sauerberg, M. (2020). Life Expectancy: Frequently Used, but Hardly Understood. Gerontology, 66(1), 95–104. https://doi.org/10.1159/000500955.
- Phillipson, C., & Buffel, T. (2017). CAN GLOBAL CITIES BE AGE-FRIENDLY CITIES? URBAN DEVELOPMENT AND AGEING POPULATIONS. Innovation in Aging, 1(Suppl 1), 745. https://doi.org/10.1093/geroni/igx004.2690.
- Plouffe, L., & Kalache, A. (2010). Towards global age-friendly cities: determining urban features that promote active aging. Journal of urban health : bulletin of the New York Academy of Medicine, 87(5), 733–739. https://doi.org/10.1007/s11524-010-9466-0.
- Tan T. H. (2022). Perceived Environmental Attributes: Their Impact on Older Adults' Mental Health in Malaysia. International journal of environmental research and public health, 19(6), 3595. https://doi.org/10.3390/ijerph19063595
- Wang, Siqiang & Esther, Hiu & Yu, Yifan & Tsou, Jin Yeu. (2022). Right to the city and community facility planning for elderly: The case of urban renewal district in Hong Kong. Land Use Policy. 114. 105978. 10.1016/j.landusepol.2022.105978.
- Zheng, X., & Guo, C. (2022). Strengthening Systematic Research on Aging: Reflections from an Omics Perspective. China CDC weekly, 4(39), 875–878. https://doi.org/10.46234/ccdcw2022.181
- Joost van Hoof , Jan K. Kazak , Jolanta M. Perek-Białas , and Sebastiaan T. M. Peek(2018) , The Challenges of Urban Ageing: Making Cities Age-Friendly in Europe, International Journal of Environmental Research and Public Health.
- Song Ki-min, Jeong Jin-wook, Kim Young-woo(2022),A Study on Age-friendly City Environmental Factors and the Quality of Life of the Elderly: Focusing on Cases of Wonju, Korean Journal of Social Quality Vol.6 No.1 pp.35-57.
)