نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی

نویسندگان

• نوید آهنگری ¹
• اسما یاوری ²

¹ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری شهرسازی، پردیس بین الملل تهران جنوب، تهران، ایران

چکیده

زیرساخت سبز و خدمات اکوسیستم به‌عنوان مفاهیمی با ظرفیت ارتقای برنامه‌ریزی محیطی در مناطق شهری مطرح هستند، زیرا درک جامع‌تری از روابط پیچیده و پویای نظام‌های اجتماعی‌-بوم‌شناختی ارائه می‌دهند.این پژوهش با هدف فراتحلیل نقش زیرساخت‌های سبز بر پایداری خدمات اکوسیستم شهری در کلان‌شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش، کاربردی و توصیفی-تحلیلی و به‌صورت ترکیبی از مرور نظام‌مند و تحلیل مسیر است.مرور نظام‌مند با تحلیل کتاب‌سنجی مقاله‌های مرتبط طی سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۲4 با استفاده از نرم‌افزار VOSviewer انجام شد. در بخش تحلیل مسیر، از نرم‌افزار SMARTPLS استفاده گردید. جامعه آماری شامل خبرگان حوزه زیرساخت‌های سبز و خدمات اکوسیستم شهری بوده که با نمونه‌گیری هدفمند به روش کوکران، ۹۶ نفر انتخاب شدند. نتایج مرور نظام‌مند نشان داد که روند زمانی انتشار مقالات از ۱۹۹۵ تا ۲۰۲4 بیانگر رشد چشمگیر توجه به زیرساخت سبز، خدمات اکوسیستم و مسائل شهری، به‌ویژه پس از ۲۰۰۵ است. تحلیل هم‌نویسندگی کشورها نیز نشان‌دهنده رهبری علمی آمریکا، آلمان و بریتانیا در این حوزه‌هاست؛ در حالی که واژه‌های کلیدی خدمات اکوسیستم و زیرساخت سبز، محور اصلی مطالعات علمی به شمار می‌روند. نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد همه مسیرهای اثرگذاری زیرساخت سبز بر خدمات اکوسیستم شهری در سطح اطمینان ۹۵ درصد معنادارند؛ ضریب معناداری شبکه‌سازی فضایی‌ 170/5، کارکردهای چندگانه‌ 183/2، برنامه‌ریزی راهبردی‌ 177/3، کیفیت اکولوژیکی 546/2، پیوند با رفاه انسانی 555/2 و زیرساخت سبز شهری 441/5 است. بنابراین، با توجه به نقش مهم زیرساخت‌های سبز در پایداری خدمات اکوسیستم شهری، سیاست‌گذاران باید به توسعه و تقویت این زیرساخت‌ها در راستای ایجاد شهرهای پایدارتر توجه ویژه داشته باشند

کلیدواژه‌ها

• فراتحلیل
• زیرساخت سبز شهری
• خدمات اکوسیستم شهری
• پایداری شهری
• کلان‌شهر تهران

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Meta-Analysis of the Role of Green Infrastructure in the Sustainability of Urban Ecosystem Services in Tehran Metropolis

نویسندگان [English]

• NAVID AHANGARI ¹
• Asma Yavari ²

¹ Ph.D. in Geography and Urban Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran

² PhD student of Urbanization, South Tehran International Campus, Tehran, Iran

چکیده [English]

Green infrastructure and ecosystem services have emerged as critical concepts for enhancing environmental planning in urban areas, as they provide a more comprehensive understanding of the complex and dynamic relationships within socio-ecological systems. This study aims to conduct a meta-analysis on the role of green infrastructure in sustaining urban ecosystem services in Tehran metropolis. The research adopts an applied, descriptive–analytical approach, combining systematic literature review and path analysis. The systematic review was conducted using bibliometric analysis of articles published between 1995 and 2024, with the support of VOSviewer software. For the path analysis, the SMARTPLS software was employed. The statistical population consists of experts in the field of green infrastructure and urban ecosystem services, from whom a purposive sample of 96 individuals was selected using Cochran’s formula. The findings from the systematic review revealed a significant increase in scientific attention to green infrastructure, ecosystem services, and urban issues since 2005. Co-authorship analysis highlighted the scientific leadership of the USA, Germany, and the UK, while keywords such as “ecosystem services” and “green infrastructure” were central to academic discourse. Structural equation modeling indicated that all pathways from green infrastructure to urban ecosystem services were statistically significant at the 95% confidence level. The significance values for spatial networking (5.170), multifunctionality (2.183), strategic planning (3.177), ecological quality (2.546), and human well-being linkage (2.555), as well as the overall impact of green infrastructure (5.441), confirm the positive and meaningful influence of green infrastructure on ecosystem service sustainability. These findings underline the necessity for policymakers to prioritize the strategic development and enhancement of green infrastructure as a foundational step toward more sustainable urban futures.

کلیدواژه‌ها [English]

• Meta-analysis
• Urban Green Infrastructure
• Urban Ecosystem Services
• Urban Sustainability
• Tehran Metropolis