نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی

نویسندگان

• فیروز جعفری ¹
• شهریور روستایی ²
• احمد کریمی ³

¹ دانشیار گروه آموزشی برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی ، دانشگاه تبریز

² استادگروه برنامه‌ریزی شهری و منطقه ای، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³ دانشجوی دکتری تبریز

چکیده

بازآفرینی شهری به عنوان یکی از مهمترین راهبردهای توسعه شهری پایدار، به بهبود کیفیت زندگی، کاهش نابرابری‌های اجتماعی، ارتقاء پایداری محیطی و توسعه اقتصادی مناطق شهری می‌پردازد. این مقاله به تحلیل بنیان‌های نظری بازآفرینی شهری و ارائه یک الگوی بهینه برای بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری در شهرهای ایران اختصاص دارد. با بهره‌گیری از نظریه‌های تولید فضا و نئولیبرالیسم هنجاری، مفاهیم پیچیده بازآفرینی شهری مورد بررسی قرار گرفته و نقش عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در شکل‌دهی به فضاهای شهری تبیین شده است. این پژوهش از نظر هدف بنیادی و براساس ماهیت و روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است. نظریات مطرح در این زمینه گردآوری و مورد بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که نظریه تولید فضا و نئولیبرالیسم هنجاری از نظریه های غالب در مطالعه بازآفرینی شهری هستند. تحلیل و طبقه بندی نظریات نشان داد که نظریات مطرح در این زمینه به هفت گروه اجتماعی-اقتصادی، محیطی، فرهنگی-تاریخی، مدیریت شهری، اقتصادی، فضایی-کالبدی و امنیت شهری تقسیم می شوند. هرکدام از این نظریات به تحلیل و پوشش ابعادی از بازآفرینی شهری می پردازند. درنهایت براساس نگاه سیستمی به ارایه الگوی پیشنهادی برای بازآفرینی شهری در ایران پرداخته شد. در این الگو نظریات مطرح شده در قالب ابعاد هفت گانه براساس شرایط و مختصات مکان مورد مطالعه نیاز به تعدیل دارند تا پیاده سازی طرح های بازآفرینی شهری منطبق بر اصل جهانی فکر کن و محلی عمل کن، باشد. این الگو می تواند برای توسعه شهری در ایران مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• توسعه شهری
• بازآفرینی
• نظریه های بازآفرینی
• بافت های ناکارآمد

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Theoretical Foundations of Urban Regeneration and the Presentation of an Optimal Model

نویسندگان [English]

• Firouz Jafari ¹
• shahrivar rostaei ²
• Ahmad Karimi ³

¹ Associate Professor, Department of Urban and Regional Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz

² Professor of Geography and Urban Planning, Department of Urban and regional Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran

³ PhD student in Tabriz

چکیده [English]

Urban regeneration, as one of the most important strategies for sustainable urban development, aims to improve quality of life, reduce social inequalities, enhance environmental sustainability, and promote economic development in urban areas. This article is dedicated to analyzing the theoretical foundations of urban regeneration and presenting an optimal model for the regeneration of inefficient urban fabrics in Iranian cities. Utilizing theories of space production and normative neoliberalism, it examines the complex concepts of urban regeneration and explains the role of social, economic, and political factors in shaping urban spaces. This research is fundamental in its objective and descriptive-analytical in nature and method. Relevant theories in this field were collected and reviewed. The findings indicate that the theories of space production and normative neoliberalism are dominant in the study of urban regeneration. The analysis and classification of theories show that they fall into seven categories: socio-economic, environmental, cultural-historical, urban management, economic, spatial-physical, and urban security. Each of these theories addresses and covers specific dimensions of urban regeneration. Finally, based on a systems perspective, a proposed model for urban regeneration in Iran was developed. In this model, the theories are structured within seven dimensions that need to be adjusted according to the conditions and characteristics of the studied location, adhering to the principle of "think globally, act locally" for implementing urban regeneration projects. This model can be utilized for urban development in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

• Urban Development
• Regeneration
• Regeneration Theories
• Inefficient Fabrics