نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دوره دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری پردیس دانشگاه تبریز
2 استاد گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
3 دانشیار گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
چکیده
کیفیت محیطی یک مفهوم چند بعدی است که با مفاهیمی هم چون کیفیت زندگی، کیفیت مکان، ادراک و رضایت شهروندی، نقاط مشترکی دارد. می‌توان ارتقا کیفیت محیطی را یکی از مهم‌ترین وظایف برنامه ریزان و طراحان حوزه شهری دانست. خیابان‌های شهری به‌عنوان یکی از ارکان تشکیل‌دهنده ساختار شهرها، که تاثیر اصلی در ارتقا یا کاهش کیفیت محیطی شهر دارند، امروزه به مسیری صرفاً جهت حل معضل ترافیکی سواره تنزل یافته‌اند. این موضوع برای خیابان شهید بهشتی کرج که هسته اولیه شهر براساس آن شکل گرفته، نیز صادق است. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر شاخص های موثر در ارتقا کیفیت محیطی خیابان مذکور برای سه دوره معین توسعه است تا میزان به کارگیری آنها در طراحی و تاثیر آن در ارتقا کیفیت محیطی خیابان مشخص شود. جامعه آماری این تحقیق شامل 20 نفر از خبرگان و کارشناسان شهر کرج است که مرتبط با این حوزه می باشند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه است که براساس مبانی نظری و تحقیقات انجام شده، طراحی آن صورت گرفته است. نتایج بدست آمده از تحلیل آزمون T تک نمونه مستقل، نشان می دهد که در سه دوره توسعه یاد شده، برای طراحی و گسترش شبکه ارتباطی خیابان شهید بهشتی کرج، توجه کمتری به شاخص‌های مؤثر در ارتقای کیفیت محیطی جهت تبدیل‌شدن به فضای سرزنده و فعال شده است. هرچند که با استفاده از آزمون توکی و رتبه بندی صورت گرفته، هر سه دوره نسبت به دوره قبل تر، وضعیت نسبتا بهتری در اعمال شاخص ها در ارتقا کیفیت محیطی خیابان فوق داشته اند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Comparative study of three development periods of Shahid Beheshti Street in Karaj from the point of view of effective indicators in improving environmental quality
نویسندگان [English]
- Sara Saheli 1
- Rasoul Ghorbani 2
- Firouz Jafari 3
1 PhD student in geography and urban planning at Tabriz University Pardis campus
2 Professor of the Department of Geography and Urban Planning of Tabriz University
3 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Tabriz
چکیده [English]
Environmental quality is a multidimensional concept that has common points with concepts such as quality of life, quality of place, perception and satisfaction of citizens. It can be considered one of the most important tasks of urban planners and designers to improve environmental quality. Urban streets, as one of the constituent elements of the structure of cities, which have the main effect in improving or reducing the environmental quality of the city, have been reduced to a path only to solve the problem of vehicle traffic. This issue is also true for Shahid Beheshti Street in Karaj, on which the initial core of the city was formed. The purpose of this research is to investigate the effect of effective indicators in improving the environmental quality of the said street for three specific periods of development in order to determine the extent of their use in the design and its effect in improving the environmental quality of the street. The statistical population of this research includes 20 experts from Karaj city who are related to this field. The tool for collecting information is a questionnaire, which was designed based on theoretical foundations and research. The results obtained from the independent one-sample T-test analysis show that in the three mentioned development periods, for the design and expansion of the communication network of Shahid Beheshti Street in Karaj, less attention was paid to the indicators effective in improving the quality of the environment in order to become a lively and activated space. Is. Although it was done using Tukey's test and ranking, all three periods compared to the previous period had a relatively better situation in applying the indicators to improve the environmental quality of the above street.
کلیدواژه‌ها [English]
- Environmental Quality"
- Effective Indicators"
- Development Periods"
- "
- Shahid Beheshti Street Karaj"
- ابوالفضل قنبری، الها م هادی، الناز هادی، (1399)، بررسی تطبیقی پیاده راههای تربیت و ولیعصر شهر تبریز از منظر مؤلفه های پیاده مداری، فصل نامه آمایش محیط، شماره 50، از 85 تا 110 .
- بحرینی، سید حسین( 1390)، فرآیند طراحی شهری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- بنتلی، ای ین و همکاران( 1382)، محیط های پاسخده، ترمه: مصطفی بهزادفر، انتشارات دانشگاه علم و صنعت، تهران
- بهبهانی، حمید، حامدی، پیمان ( 1379)، راهنمای طرح خیابان های شهری، اصفهان، نشر ارکان.کربلایی حسینی غیاثوند, ابوالفضل, سهیلی, جمال‌الدین. (1397). بررسی نقش مؤلفه‌های کالبدی محیط در اجتماع‌پذیری فضاهای فرهنگی با استفاده از تکنیک چیدمان فضا، مورد مطالعاتی: مجتمع‌های فرهنگی دزفول و نیاوران. معماری و شهرسازی آرمان شهر, 11(25), 361-373.
- پاکزاد، جهانشاه( 1385، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.
- رسول پور، هژیر؛ اعتصام، ایرج؛ طهماسبی، ارسلان( 1397)، ارزیابی تاثیر مولفه های کیفیت محیطی بر الگوهای رفتاری در فضاهای فیزیکی شهری، نمونه موردی: خیابان ولی عصر (عج) تهران، مجله مطالعات محیطی هفت حصار، شماره 25.
- سجادزاده، حسن، محمدی، فائزه (1394)، نقش کیفیت محیطی در ارتقای تعاملات اجتماعی خیابان های شهری، نمونه موردی: خیابان امام خیمینی شهر آمل، نشریه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای، شماره 2.
- شماعی، علی و پوراحمد، احمد(1384 )، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- صفایی رینه، مصطفی؛ پوراحمد، احمد؛ زنگنه شهرکی، سعید (1398)، تحلیل فضایی سرزندگی در فضاهای شهری مطالعه موردی: پیاده راه 17 شهریور تهران، فصلنامه شهر پایدار، دوره 2، شماره 2، 107- 124.
- علی زاده، جابر؛ محمدی، جمال (1399)، تحلیلی بر تأثیر سطح رضایت از پایداری کالبدی- محیطی بر مولفههای کیفیت زندگی ساکنان در محلات شهری. نمونه موردی: محلات مرکزی شهر اردبیل، نشریه آمایش جغرافیایی فضا :: - شماره 3، از 197 تا 218
- قربانی، رسول؛ جعفری، فیروز؛ ساحلی، سارا (1401)، ارتقاء کیفیت محیطی خیابان‌های شهری برای ایجاد فضاهای عمومی فعال و سرزنده، نمونه موردی: خیابان شهید بهشتی شهر کرج، رساله دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پردیس تبریز، جلفا.
- کربلایی حسینی غیاثوند, ابوالفضل, سهیلی, جمال‌الدین (1397)، بررسی نقش مؤلفه‌های کالبدی محیط در اجتماع‌پذیری فضاهای فرهنگی با استفاده از تکنیک چیدمان فضا، مورد مطالعاتی: مجتمع‌های فرهنگی دزفول و نیاوران. معماری و شهرسازی آرمان شهر, 11(25), 361-373.
- گودرزی، حمیده (1395)، تبیین چهار چوب طراحی منظر شهری با تاکید بر ارتقای کیفیت بصری (نمونه موردی: منطقه 7 کرج، محله گوهردشت)، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهر قدس.
- مشکینی، ابوالفضل؛ علی پور، سمیه؛ حاجی زاده، مریم (1399)، تبیین سطوح خلاقیت شهری در نظام شهری کلانشهرها (مطالعة موردی: کلانشهر کرج)، پژوهشهای‌جغرافیای‌انسانی، دوره 25، شماره 5.
- مهندسان مشاور باوند (1387)، برنامه راهبردی و طرح ساختاری (جامع) شهر کرج، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان مسکن و شهرسازی استان تهران.
- Baeza, Jesús López & Carpio-Pinedo, José & Sievert, Julia & Landwehr, André & Preuner, Philipp & Borgmann, Katharina & Avakumović, Maša & Weissbach, Aleksandra & Bruns-Berentelg, Jürgen & Rainer Noennig, Jörg. (2021). Modeling Pedestrian Flows: Agent-Based Simulations of Pedestrian Activity for Land Use Distributions in Urban Developments, Sustainability, for MDPI Journals.
- Bailey, Linda & Vega-Barachowitz, David (2013). Urban Street Design Guide, Great Streets for Los Angeles, Design Guide. Island Press. Edit 2.
- Gerike, Regine. & Koszowski, Caroline. & Schröter, Bettina & Buehler, Ralph & Schepers, Paul & Weber, Johannes & Wittwer, Rico & Jones, Peter. (2021). Built Environment Determinants of Pedestrian Activities and Their Consideration in Urban Street Design. Sustainability, for MDPI Journals.
- Jacobs, J. (1961).The Death and Life of Great American Cities, New York.
- Tibbals, Francis, (1992). Making people friendly Towns: Improving the Public Environments in Towns and Cities, Harlow, Longman Press.
- Van Kamp, I. (2003). Urban environmental quality and human well-being Toward a conceptual framework and demarcation of concepts: a literature study: Landscape and Urban Planning.
)