نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2 استاد گروه معماری، دانشکده عمران، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
این مقاله درصدد بررسی کیفیت فضاهای باز و سبز در مجتمع‌های مسکونی شهر جدید سهند تبریز است. باگذشت اعصار و تحول سبک زندگی بشری، همچنان طبیعیت و فضای سبز به‌مثابه عنصری اساسی در زندگی افراد قلمداد میشود. حیات و سرزندگی شهر اساسا با فضاهای محیطی در ارتباط بوده و به‌همین جهت، این عوامل در اغلب شهرها به‌مثابه شاخص مهم در ارزیابی‌های زیست‌محیطی محسوب میشود. با این وجود، در اغلب شهرها، به این مهم توجه نشده و غالبا مساکن بدون فضاهای باز و سبز لازم توسعه می‌یابند. مقاله حاضر به روش پیمایشی و از نوع توصیفی - مقطعی انجام گرفته است. 330 خانوار ساکن به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و تحلیلی استفاده شد. کلیه تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 13.0 انجام پذیرفت. یافته‌های بهدست آمده در رابطه با هدف کلی پژوهش بیانگر آن بود که بیشترین درصد (9/47) از واحدهای مورد پژوهش، کیفیت فضاهای باز و سبز در فضاهای مسکونی شهر جدید سهند را نیمه مطلوب و کمترین درصد (1/9)، نامطلوب ارزیابی نموده‌اند. میانگین و انحراف معیار نمرات واحدهای مورد پژوهش در رابطه با وضعیت فضاهای باز و سبز واحدهای مورد پژوهش به ترتیب 055/88 و 133/21 می‌باشد. در شهر جدید سهند به منظور ایجاد جذبه و تقویت جمعیت پذیری آن، علاوه بر ارتقاء کیفی فضاهای باز و سبز عمومی، بایستی در راستای آسایش اقلیمی به جنبه‌های محیطی و خرده اقلیمی و نیز کیفیت طراحی فضاهای باز و سبز مجتمع‌های مسکونی بیش از پیش توجه گردد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Assessment of Environment Factors Quality of Sahand New Town Residential Open Spaces
نویسندگان [English]
- nahideh rezaei 1
- rahmat mohammadzade 2
1 invited profferssor in tabriz islamic art university
2 Department of Architecture, Faculty of Engineering, Tabriz University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]
This article is trying to study the environment factors quality of the open and public spaces, Landscape and climate micro of new town residential complexes of Sahand. Living and freshness of city is fundamentally connected to environmental spaces, and that’s why important factors are considered as significant criterion in evaluating environment. The main problem is that most residential communities were not regarded in the development of environment because of the abstract viewpoint to the residence issue. This cross-sectional study was carried out for the 2009-2010 periods. Type of sampling was simple random sampling, 330 of residents were participated into this study. An interview was managed and information was gathered through questionnaire. All data gathering for this study was analyzed using descriptive. Data analysis was accomplished by SPSS.13 software. Results showed that most of residents (48.8%) consider the quality of open spaces at good levels, 49/9% moderate level and 9.1% low level. The mean and standard deviation of the sample individuals in relation to satisfaction levels of the open spaces of urban residential areas in Sahand were, 88/055 and 21.133 respectively. In the new city of Sahand, the attention should be paid to the environmental and microclimatic aspects of residential complexes with the purpose of the creation of attraction and also the reinforcement of population increase as well as the promotion of open and green public spaces in respect to the climatic welfare
کلیدواژه‌ها [English]
- Environmental Factors Quality
- Residential Communities
- Open Spaces
- Sahand New Town
افزایش جمعیت و طبعا توسعه کالبدی روزافزون شهرها، از پیامدهای غیرقابل اجتناب عصر جدید به شمار میرود. به موازات این رشد، از میزان سطوح فضاهای طبیعی و باز و سبز و باغات کاسته بر سطوح بتنی، خشک و نفوذ ناپذیر شهرها افزوده میشود. گرچه کیفیت و سرزندگی شهر اساسا با فضاهای محیطی در ارتباط بوده و به‌مثابه شاخص مهم در ارزیابی‌های زیست‌محیطی محسوب میشود، با این وجود، در اغلب شهرها، به این مهم توجه نشده و غالبا مجتمع‌های مسکونی بدون فضاهای باز و سبز لازم توسعه می‌یابند. این مقاله درصدد بررسی کیفیت فضاهای باز و سبز در مجتمع‌های مسکونی شهر جدید سهند تبریز می باشد. مقاله حاضر به روش پیمایشی و از نوع توصیفی - مقطعی انجام گرفته است. 330 خانوار ساکن شهر جدید به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده و ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بوده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و تحلیلی استفاده شده و کلیه تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 13.0 انجام پذیرفته است. یافته‌های بهدست آمده در رابطه با هدف کلی پژوهش بیانگر آن بود که بیشترین درصد (9/47) از واحدهای مورد پژوهش، کیفیت فضاهای باز و سبز در فضاهای مسکونی شهر جدید سهند را نیمه مطلوب و کمترین درصد (1/9)، نامطلوب ارزیابی نموده‌اند. میانگین و انحراف معیار نمرات واحدهای مورد پژوهش در رابطه با وضعیت فضاهای باز و سبز واحدهای مورد پژوهش به ترتیب 055/88 و 133/21 می‌باشد. در شهر جدید سهند به منظور ایجاد جذابیت و تقویت جمعیت پذیری آن، علاوه بر ارتقاء کیفی فضاهای باز و سبز عمومی، بایستی در راستای آسایش اقلیمی به جنبه‌های محیطی و خرده اقلیمی و نیز کیفیت طراحی فضاهای باز و سبز مجتمع‌های مسکونی بیش از پیش توجه گردد
واژگان کلیدی: شهر و شهرنشینی، محیط‌زیست، ارتقاء کیفیت، فضای مسکونی، فضاهای سبز، شهر سهند.
- بارتون، هوک (1381)، جایگاه سلامتی در شهرسازی، ترجمه محمد تقی‌زاده مطلق، جستارهای شهرسازی. شماره سوم، 37-27.
- بییر و هیگینز آن، آر و کاترین هیگینز (1392). برنامه‌ریزی محیطی برای توسعه زمین. راهنمائی برای برنامه‌ریزی و طراحی محلی پایدار، ترجمه دکتر حسین بحرینی و دکتر کیوان کریمی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- داعی نژاد، فرامرز (1385)، اصول و رهنمودهای طراحی و تجهیز فضای باز مجموعه های مسکونی به منظور پدافتد غیر عامل، تهران، مرکز تحقیقات مسکن و شهرسازی.
- دیویس، لیولیون (1384)، راهنمائی طراحی شهری، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، شرکت عمران شهرهای جدید.
- سعیدنیا، احمد (1378)، کتاب سبز راهنمای شهرداریها، جلد چهارم، تهران، گروه برنامه ریزی شهری وزارت کشور.
- عینی فر علیرضا (1379)، عوامل انسانی - محیطی موثر در طراحی مجموعه های مسکونی، نشریه هنرهای زیبا، شماره 8، صص118-109.
- گلکار، کوروش (1383)، مؤلفه های سازنده کیفیت طراحی شهری، مجله صفه، شماره 32. 65-32.
- محمدزاده، رحمت (1390)، نقدی بر توسعه فضاهای سبز استاندارد نمونه موردی: شهرهای ایران: فصلنامه علمی و پژوهشی فضای جغرافیائی. سال یازدهم. شماره 35. 88-65.
- --- ، (1389)، مجموعه کامل استانداردهای طراحی شهری. ترجمه میر محمد غراوی و همکاران. تهران: وزارت مسکن شهر سازی، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهر سازی معماری.
- Charles W. H & Nicholas T.D; (1988) Time-Standards for Landscape Architecture Design & construction Data, New York: McGraw-Hill Book Co.
- Dines, N.; Cattell, V.; Gesler, W.; & Curtis, S. (2006). Public spaces, social relations and well-being in East London. Joseph Rowntree Foundation.
- Biddulph, Mike .2007. Introduction to Residential Layout. Published by Elsevier Limited.Gehl, J. 1987. Live Between Buildings: Using Public Spaces, New York: Van Nostrand Reinhold.
- Hough, Michael, Beth Benson and Jeff Evenson. 1987. Greening The Toronto Port Land. Toronto: Waterfront Regeneration Trust.
- Germann-Chiari, C.; Seeland, K. (2004). “Are urban green spaces optimally distributed to act as places for social integration? Results of a geographical information system (GIS) approach for urban forestry research”. Forest Policy and Economics. 6 (1): 3-13.
- Rishbeth, C.; Finney, N. (2006). “Novelty and nostalgia in urbangreenspace: refugee perspectives”. Tijdschrift voor Economische enSociale Geografie. 97 (3): 281-295.
- Scotland Greenspace (2008). Health Impact Assessment of greenspace: A Guide. Greenspace Scotland. URL
- Song Jeanhwa and Nishimura Yukio .2005.Urban Open-Space for a Sustainable City: Application to the Tokyo Area, Department of Urban Engineering Graduate School of Engineering, University Tokyo
)