نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی

نویسندگان

• قادر احمدی ¹
• مجتبی آزمون ²

¹ دانشیار گروه شهر سازی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

² دانشگاه ارومیه

چکیده

امروزه جزایر حرارتی شهری به یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات در مطالعات شهری شده و علاوه بر تأثیر اصلی در میانگین دما، می‌تواند تأثیرات فرعی بر شرایط اقلیمی محلی نیز داشته باشند. پدیده مذکور عمدتاً ناشی از گرمایش بیش از حد سطح و ذخیره گرما، انتشار آلودگی، گرمایش انسانی، مانع از گردش باد و تبخیر و تعرق کمتر است. پژوهش حاضرضمن پرداختن به ابعاد مختلف تلاش نموده است با استفاده از الگوریتم پنجره مجزا از سنجنده لندست 8 با ترکیب باندهای حرارتی 10 و 11 برای بدست آوردن دمای سطح زمین در روز و از سنجنده مودیس برای بدست آوردن دمای سطح زمین در شب استفاده نماید. برای تعیین منطقه جزایر حرارتی در شهر تبریز از دو تحلیل خودهمبستگی فضای جهانی و محلی موران و دومی تحلیل نقاط داغ گتیس که هردو در نرم افزار آرک مپ صورت گرفته، برای بدست آوردن بیشترین تاثیر شاخص‌ها از تحلیل رگرسیون چندگانه خطی در نرم افزار اس پی اس اس استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که بیشترین نقاط داغ در روز در منطقه 6 اطراف فرودگاه تبریز با دمای27/27 درجه و در شب بیشترین دما 07/17 در منطقه 3 بوده است که با توجه به تحلیل فضایی موران هردو جزایر حرارتی دارای الگوی خوشه‌ای بوده است. مناطق فاقد پوشش در شب خنک‌ترین سطوح را تشکیل داده و کمترین تاثیر فضای ساخته شده با امتیازمنفی 897/0 بوده و شاخصهای تاثیر گذار بر جزایر حرارتی شبانه ، تراکم ساختمانی متوسط و جهت گیری مناسب بوده است.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژگان: جزایر حرارتی شهری
• مورفولوژی شهری
• سیستم اطلاعات جغرافیایی
• تبریز

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effects of Urban Morphology on the Formation of Urban Heat Islands: A Case Study of Tabriz Metropolis

نویسندگان [English]

• Ghader ahmadi ¹
• Mojtaba Azmoun ²

¹ Associated Professor of urban planning, Urmia University, Urmia, Iran

² Urmia university

چکیده [English]

Today, urban heat islands have become one of the most challenging topics in urban studies, and in addition to their primary impact on average temperatures, they can also have secondary effects on local climatic conditions. This phenomenon is mainly caused by excessive surface heating and heat retention, pollution emissions, human-induced warming, obstruction of wind circulation, and reduced evaporation and transpiration. This research, while addressing various aspects, has attempted to use the Landsat 8 sensor's distinct window algorithm, combining thermal bands 10 and 11 to obtain daytime land surface temperatures, and the MODIS sensor to obtain nighttime land surface temperatures. To determine the heat island areas in the city of Tabriz, two analyses were conducted: global and local spatial autocorrelation using Moran's I, and the hot spot analysis using Getis, both performed in ArcMap software. The maximum impact of the indicators was derived from multiple linear regression analysis in SPSS software. The results indicate that the highest daytime hot spots are in Region 6 around Tabriz Airport with a temperature of 27.27 degrees, while the highest nighttime temperature of 17.07 degrees was recorded in Region 3. According to the spatial analysis by Moran, both heat islands exhibited a clustered pattern. Areas lacking coverage formed the coolest surfaces at night, and the built environment had the least impact with a negative score of 0.897. The influencing factors on nighttime heat islands were found to be average building density and appropriate orientation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Urban heat islands
• urban morphology
• geographic information system
• Tabriz