نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی - قزوین- ایران
چکیده
پیوند میان استیفای حقهای شهروندان و حکمرانی که در حق به شهر به اوج ظهور و بروز خود رسیده، امری غیرقابل‌انکار است و بدین ترتیب، حق به شهر و حکمرانی محلی دو روی یک سکه خواهند بود. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی در پی پاسخ به این سؤالهاست که مفهوم، ابعاد و محتوای حق به شهر در حقوق ایران چیست و این حق چه نسبت و رابطهای با حکمرانی مبتنی بر پایداری دارد؟
حق به شهر امری اعتباری است که متعلقِ آن، شهر و امکانات مادی و معنوی درون آن است که معیارهای متفاوتی را میتوان برای تعیین ابعاد و محتوای آن برشمرد، مانند قانون و عرف خاص که البته معیار دوم برای‌آنکه اعتبار یابد، باید به تصویب قانون‌گذار برسد. صاحبان این حق، مردم و متعهد آن نیز دولت و بخشی از آن یعنی شهرداریها و سازمانهای مشابه و خود مردم هستند. حکمرانی مبتنی بر پایداری با روشهایی چون رفع ابهامهای حق به شهر و ایجاد شرایط استیفای این حق از طریق دستیابی به اهداف خود میتواند به استیفای حق به شهر کمک نماید.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Exercising the right to the city in Iran's law in the light of the governance on the basis of sustainability
نویسنده [English]
- Mohaddeseh moeinifar
Assistant Prof. of Theology and Islamic thought (Islamic jurisprudence and fundamentals of Islamic law), Faculty of Islamic Sciences and Researches, Imam Khomeini International University (IKIU) Qazvin, Iran
چکیده [English]
The link between the exercise of citizens' rights and the governance which in the right to the city has reached its peak, is undeniable, and thus the right to the city and local governance will be two sides of the same coin.
This study by descriptive - analytical method seeks to answer the questions that include the concept, examples and content of the right to the city in Iran's law and the relationship between the right to the city and the relationship with the governance on the basis sustainability. The right to the city is a non-objective matter that the city and the material and spiritual facilities within it belongs to it. Different criteria can be considered to determine its dimensions and content, such as law and special custom, but the second criterion must be valid in the view of the legislator in order to be valid. The rights owner are the people and its duty-bearers are the government and a part of it such as municipalities and similar organizations and also people. Sustainability-based governance through methods such as resolving the ambiguities of the right to the city and creating the conditions for the exercise of this right by achieving its goals can help the enforcement of the right to the city.
کلیدواژه‌ها [English]
- right to the city"
- content"
- governance on the basis of sustainability"
- "
- city"
پیوند میان استیفای حقهای شهروندان و حکمرانی که در حق به شهر به اوج ظهور و بروز خود رسیده، امری غیرقابل‌انکار است و بدین ترتیب، حق به شهر و حکمرانی محلی دو روی یک سکه خواهند بود. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی در پی پاسخ به این سؤالهاست که مفهوم، ابعاد و محتوای حق به شهر در حقوق ایران چیست و این حق چه نسبت و رابطهای با حکمرانی مبتنی بر پایداری دارد؟
حق به شهر امری اعتباری است که متعلقِ آن، شهر و امکانات مادی و معنوی درون آن است که معیارهای متفاوتی را میتوان برای تعیین ابعاد و محتوای آن برشمرد، مانند قانون و عرف خاص که البته معیار دوم برای‌آنکه اعتبار یابد، باید به تصویب قانون‌گذار برسد. صاحبان این حق، مردم و متعهد آن نیز دولت و بخشی از آن یعنی شهرداریها و سازمانهای مشابه و خود مردم هستند. حکمرانی مبتنی بر پایداری با روشهایی چون رفع ابهامهای حق به شهر و ایجاد شرایط استیفای این حق از طریق دستیابی به اهداف خود میتواند به استیفای حق به شهر کمک نماید.
واژگان کلیدی: حق به شهر، ابعاد، شهر، محتوا، حکمرانی پایداری.
- آخوند خراسانی، محمدکاظم (1406). حاشیه المکاسب. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
- اراکی، محمدعلی (1415). کتاب البیع (جلد 1). قم: اسماعیلیان.
- امامی، سید حسن (1363). حقوق مدنی (جلد 4). تهران: اسلامیه.
- انصاری، مرتضی (1420). المکاسب (جلد 3). قم: مجمع الفکر اسلامی.
- بحرالعلوم، سید محمد (1403). بلغه الفقیه. تهران: مکتبه الصادق علیهالسلام.
- براتی، ناصر، ثامنی، امیر (1394). «شهر آموزش‌دهنده؛ ضرورتها و راهکارها». نوشتارهایی در باب مدیریت شهری و حکمرانی خوب شهری. تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، 9-23.
- پور داداش، امیر و دیگران (1402). «ارزیابی نقش حکمروایی خوب در تحقق توسعه پایدار منطقه آزاد ارس». فضای شهری و حیات اجتماعی، 2(7)، 21-39.
- پورمحمدی، محمدرضا و سعادت‌جو، مهری. (1403). «ارزیابی ابعاد رویکرد توسعه پایدار شهری در بهبود فضاهای سبز شهری (نمونه موردی: منطقه 10 کلانشهر تبریز)». فضای شهری و حیات اجتماعی، 3(8)، 44-19.
- حبیب‌نژاد، سید احمد، خسروی، احمد (1401). «حق به شهر و امکان شناسایی آن در نظام حقوقی ایران». مطالعات حقوق عمومی، 52 (1)، 183-163.
- حسینی حائری، سید کاظم (1421). فقه العقود (جلد 1). قم: مجمع اندیشه اسلامی.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1372). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380). حقوق اموال. تهران: گنج دانش.
- زاهدی، شمس السادات، ابراهیم‌پور، حبیب (1391). حکمرانی مبتنی بر پایداری (با تأکید بر حفاظت محیطی). تهران: سمت.
- کاتوزیان، ناصر (1377). فلسفه حقوق (جلد 3). تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1382). مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران. تهران: سهامی انتشار.
- کامیار، غلامرضا (1382). حقوق شهری. تهران: مجد.
- کامیار، غلامرضا (1396). حقوق شهری و شهرسازی. تهران: مجد.
- کامیار راد، ساناز و دیگران (1400). «حق بر شهر». پژوهش حقوق عمومی، 22(70)، 250-282.
- مرد علی، محسن، شهسواری، محمدعلی (1394). «شاخصها و ابزارهای سنجش رضایت شهروندان از شهرداری تهران». نوشتارهایی در باب مدیریت شهری و حکمرانی خوب شهری. تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، 584-614.
- مظهری، محمد (1403). حقوق شهری. تبریز: یانار.
- ملکنیا، محبوبه (1394). «نقش آموزشهای شهروندی بر توسعه شهر الکترونیک». نوشتارهایی در باب مدیریت شهری و حکمرانی خوب شهری. تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، 25-55.
- موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1421). البیع (جلد 1). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- موسوی خویی، سید ابوالقاسم (بیتا). مصباح‌الفقاهه فی المعاملات (جلد 2). قم: داوری.
- نائینی، محمدحسین (1418). منیه الطالب (جلد 1). قم: اسلامی.
- نادر آبادی، طیبه، قلیچ، مرتضی، رمضانی، محمدعلی (1392). قابلیتهای کلیدی برای بهبود حکمرانی محلی. تهران: تیسا.
- نقیبی مفرد، حسام (1389). حکمرانی مطلوب در پرتو جهانی‌شدن حقوق بشر. تهران: شهر دانش.
- Fisher, Robert et al. (2013). “We are radical: The right to the city alliance and the future of community organizing”. Journal of Sociology and Social Welfare, 40(1), 157-182.
- Harvey, David. (2003). “The Right to the City”. International Journal of Urban and Regional Research, 27, 939-941.
- Harvey, David. (2008). “The right to the city”. The City Reader, 6, 23-40.
- Holston, James. (2009). “Insurgent citizenship in an era of global urban peripheries”. City & Society, 21(2), 245-267.
- Hearne, Rory. (2013). “Realising the “right to the city”: Developing human rights based framework for regeneration of areas of urban disadvantage”. International Journal of Law in the Built Environment, 5(2), 172-188-193.
- Gott, Gil (2016). “Race, right to the city and rescaled constitutionalism”. Charleston Law Review, 10(2), 195-214.
- Idiculla, Mathew. (2020). “A Right to the Indian city? legal and political claims over housing and urban space in India”. Socio-Legal Review, 16(1), 1-25.
- Isar dos Santos Gomes, (2018). “The right to the city from legal and sociological perspective”. DIREITO GV Law Review, 14(2), 492-512.
- Lefebvre, Henri (1996). Writings on Cities. London: Wiley-Blackwell.
- Layard, Antonia (2012). “Property paradigms and place-making: right to the city; right to the street”. Journal of Human Rights and the Environment, 3(2), 254-272.
- Mattei, Ugo & Quarta, Alessandra (2015). “Right to the city or urban commoning: Thoughts on the generative transformation of property law”. Italian Law Journal, 1(2), 303-326
- Pindell, Ngai (2006). “Finding right to the city: Exploring property and community in Brazil and in the United States”. Vanderbilt Journal of Transnational Law, 39(2,( 435-480
- Pindell, Ngai (2008). “The Right to the City”. Harvard Blackletter Law Journal 24, 69-72
- Purcell, Mark. (2002). “Excavating Lefebvre: The right to the city and its urban politics of the inhabitant”. GeoJournal, 58, 99-108
)