نوع مقاله : مقاله علمی و پژوهشی

نویسندگان

• محسن احدنژادروشتی ¹
• محمدتقی حیدری ²
• حسین طهماسبی مقدم ³
• امیرحسین شیخ محمدی ⁴

¹ استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری،دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

² دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری،دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

³ استادیار جغرافیا و برنامه ریزی‌شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

⁴ دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

رشد فزاینده جمعیت شهری در دهه‌های اخیر شهرها را تحت تأثیر نیروها و چالش‌های گوناگونی ازجمله ترافیک شهری، رشد سکونتگا‌ه‌های غیررسمی، رشد لجام‌گسیخته شهری و ناهنجاری‌های اجتماعی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به افزایش جرم و جنایت، بیکاری، عدم دسترسی به خدمات شهری مناسب که به کیفیت زندگی شهری آسیب می‌زنند، منجر می‌شود. و آگاهی از فرم فضایی و شکل و رشد شهر می‌تواند نقش حائز اهمیتی در میزان موفقیت برنامه‌ریزان و میران شهری داشته باشد. بر این اساس، پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های عینی و فضایی به تحلیل فضایی شاخص‌های رشد هوشمند در نواحی شهر زنجان می‌پردازد، روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی و کاربردی است و داده‌ها به شیوه اسنادی و کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند. برای تحلیل فضایی از مدل تودیم و روش تحلیل سلسله‌مراتبی AHP در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که شاخص‌های تراکم کلی مسکونی، تراکم ساختمانی خالص، و درصد تمرکز ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردارند. همچنین، نرخ سازگاری مقایسه زوجی معیارهای تحقیق کمتر از 0/1 است. در میان 27 ناحیه شهر زنجان، ناحیه 7-1 (محلات کارمندان) با امتیاز یک در وضعیت مطلوب قرار دارد، در حالی که نواحی 9-3 (محله کوی فاطمیه)، 5-1، و 8-2 با امتیاز صفر در وضعیت نامطلوبی به سر می‌برند. این نتایج می‌توانند به برنامه‌ریزان شهری در ایجاد راهکارهای بهینه برای مدیریت رشد شهری و بهبود کیفیت زندگی شهری کمک کنند.

کلیدواژه‌ها

• برنامه ریزی شهری
• تحلیل فضایی
• رشد هوشمند
• شهر زنجان

موضوعات

• جغرافیا و برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of smart growth indicators in the areas of Zanjan city

نویسندگان [English]

• Mohsen Ahadnejad Reveshty ¹
• Mohamad tagh heydari ²
• Hossein Tahmasebi Moghadam ³
• Amirhossein Sheikh Mohammadi ⁴

¹ UniversityOF Zanjan faculty member

² Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, University of Zanjan , Zanjan, Iran

³ University of zanjan

⁴ Master student of geography and urban planning, University of Zanjan , Zanjan, Iran

چکیده [English]

The increasing urban population in recent decades has subjected cities to various forces and challenges, including urban traffic, the growth of informal settlements, uncontrolled urban expansion, and social anomalies. These issues, both directly and indirectly, lead to increased crime rates, unemployment, and limited access to adequate urban services, all of which negatively impact urban quality of life. Understanding the spatial form, structure, and growth of a city can play a crucial role in the success of urban planners and policymakers. In this context, the present study analyzes the spatial distribution of smart growth indicators in the regions of Zanjan city using objective and spatial data. The research method is descriptive-analytical and applied, with data collected through documentary and library-based methods. For spatial analysis, the TODIM model and Analytic Hierarchy Process (AHP) were applied within a Geographic Information System (GIS). The findings indicate that the overall residential density, net building density, and building concentration percentage are of high significance. Furthermore, the rate of consistency in the pairwise comparison of the research criteria is less than 0.1. Among the 27 districts of Zanjan city, district 7-1 (Karmandan neighborhood) with a score of 1 is in an optimal condition, whereas districts 9-3 (Fatemieh neighborhood), 5-1, and 8-2, with a score of 0, are in an unfavorable condition. These results can assist urban planners in developing optimal strategies for urban growth management and improving urban quality of life.

کلیدواژه‌ها [English]

• Urban planning
• spatial analysis
• smart growth
• Zanjan city